[Police] Suedlager Poelitz

[lukasz_s]

Czy istniał? Do tej pory dysponowaliśmy strzępami informacji.
Zeznaniami robotników:







(oba AIPN Szczecin)

czy też zdjęciami rzekomo przedstawiającymi ten obóz.






Zdjęcia są o tyle ciekawe, że przedstawiają prawdopodobnie jeńców włoskich i nadzorujący ich Landesschuetz. Przy drewnianych barakach widać wejścia do schronów podziemnych typu LS. Za barakami las.


M. in. na tej podstawie tak opisywałem ten lager w Roczniku:





Teraz mamy twardy dowód (AP Szczecin)- zachowana notatka Gestapo nt. zachowania pewnego Niemca tam zakwaterowanego:
Żeby było ciekawiej- plan sytuacyjny fabryki, stworzony przez AK na okazję operacji "Synteza".




Pod numerem 44 ukrywa się właśnie Suedlager. To wcześniej dyskutowane już i wskazywane Wohnbaracken. Z kolei numerem 45 oznaczono... Nordlager. Vis a vis Suedlager, po drugiej stronie Hydrierwerke. I ta lokalizacja była wskazywana. W załączeniu zdjęcie z 25.09.1941 z naniesionymi obozami. Nr 1- Nordlager, nr 2- Suedlager, nr 3- tworzący się Haegerwelle.




Dalej nie tłumaczy to faktu, co stało się z Nordlager po 1942/1943 r. Obóz z "widełek" Tanowskiej i Rurowej został rozebrany wtedy na potrzeby budowy linii produkcyjnej AT 244, a wzmianki o Nordlager pojawiają się w raporcie po bombardowaniu z maja 1944 r.

[Validator]

Mam kłopot ze stronami świata. Jeżeli nr 3 to Nordlager, a 2 to Südlager, to względem czego wyróżniono Nord i Süd. A przede wszystkim Nord?

[lukasz_s]

Prawdę mówiąc Nordlager powinien być West, Süd- Ostlagrem i wtedy miałoby to jakiś sens. Wierzę, że znajdziemy kiedyś informacje tłumaczące nazewnictwo obozów.

Teraz prawie serio. Bartek sugerował kiedyś, że Nordlager swoją nazwę może nosić od Norddeutsche Hydrierwerke, „prekursorki” zakładu.
A co jeśli drugi obóz, późniejszy, nazwano właśnie Süd, aby go zantagonizować w stosunku do pierwszego? Ma to jakiś sens? Dla ówczesnych ma. A my teraz rwiemy włosy z głowy nad nomenklaturą;)

Zdjęcie nie jest dopasowane do kierunków świata idealnie.  Po lewej północny wschód, u dołu, przebiegająca łukiem, Falkenwalderstrasse.

[Validator]

Chyba że Nordlager był wcześniejszy od pozostałych (od Hägerwelle na pewno) i jego nazwa pozostawała w opozycji do np. obozu w Trzeszczynie. Bo tak, to zdjęcie należałoby obrócić o 180 stopni, wówczas relacja Süd - Nord byłaby logiczna. Ale tego nie można zrobić. Relacja mówi o roku 1941. Wtedy Süd mógłby już być powiązany z późniejszym Pommernlager. Zresztą, tak szczerze mówiąc, to co to za obóz: zaledwie cztery baraki?
PS Koncepcja Bartka jest całkiem atrakcyjna jako tłumaczenie.   

[lukasz_s]

Ale nie było obozu w Trzeszczynie!

[Validator]

A te pozostałości na skraju lasu, na południe i zachód od miejscowości to co to było??

[lukasz_s]

Cokolwiek. Osada śródleśna?
Najwcześniejsze zdjęcia Trzeszczyna do 1941 r. Na nich nie ma nic, co mogło być obozem.

[Validator]

Naturalna osada leśna? Obok Trestina? Ciut dziwne, bo przetrwała tradycja o barakach na polanie. Podmurówki budynków - najpewniej gospodarczych sam widziałem. Smród jakiejś zgnilizny wyczuwa się i dziś. Obok biegną regularne okopy. W sumie mówi się o obozie zbiorowego zakwaterowania dla budujących fabrykę. A Dürfeldlager to gdzie w sumie był, bo był na pewno?
PS W 1941 po tym obozie mogło już nie być śladu, bo przestał być potrzebny. Fabrykę zaczęto budować bodaj w 1938.

[lukasz_s]

Obozy takie jak Durrfeldlager zapewne były blisko, tuż przy lub na placu budowy. Możliwe, że w miarę rozrastania się fabryki były zwyczajnie rozbierane. I w zależności od potrzeb, przenoszone lub likwidowane. W ich miejsce powstawały inne, większe.
Wyjątek stanowią dwa i to późniejsze: Wullenwever- daleko od fabryki, ale blisko Pölitz. Wiadomo, wszak dla Niemców, z miasta i jego przybytków korzystających. I drugi- Aussenlager. Powodów jego położenia w Messenthin można się tylko domyślać.

A tradycja, cóż...

Zdjęcia lotnicze zapewne są. I w końcu ten spór rozstrzygną. Hansa Luftbild wykonała je na potrzeby Messtischblattów. „Naszego” akurat nie ma, ale kiedyś się znajdzie.

[Borisz]

przedstawiają prawdopodobnie jeńców włoskich

Skąd takie przypuszczenie? Jeśli jeńcy włoscy, to dopiero od września 1943 r.

Za barakami las.

Pasowałaby lokalizacja przy Tanowskiej. Ani przy Pommernlager, ani przy Tobruklager takiego lasu nie ma. A schrony podziemne? Zdaje się, że w sugerowanym przez Ciebie miejscu dalej są...

względem czego wyróżniono Nord i Süd. A przede wszystkim Nord?

Rzeczywiście logiki w tym zbytnio nie ma. Nord albo od Norddeutsche, albo na północ od Polic. Bo na pewno nie względem fabryki.

Obozy takie jak Durrfeldlager zapewne były blisko, tuż przy lub na placu budowy. Możliwe, że w miarę rozrastania się fabryki były zwyczajnie rozbierane.

Całkiem możliwe, że tak było. Ale przypadkiem Durrfeldlager nie pojawia się też później, chociażby w 1941 r.?

Südlager był na pewno. Pojawia się w aktach niektórych robotników francuskich i belgijskich. Ogólnie 1942 r. (z kiedy jest zdjęcie?). Tylko nie wiemy gdzie był. I co tam robił Niemiec, który siał antypaństwową propagandę. Ale jesli Belgowie i Francuzi byli robotnikami kontraktowymi, to może nawet pasuje.

P.S. Świetne materiały z "Syntezy"! Nie całkiem dokładne, ale i tak bardzo wiele informacji pozyskali.

[Validator]

Nie mam niestety czasu. Nigdy go nie mam, kiedy pojawia się ciekawa dyskusja. To jakieś fatum, niemniej reguła. Ale do rzeczy. Pozostaje nieśmiertelny Frankiewicz i to jego ustalenia należy obalić. Oto cytat:
"Dr. Dürrfeldlager. Dokumenty wymieniają istnienie tego obozu już w maju 1939 r. Zamieszkiwali go wówczas robotnicy słowaccy, zatrudnieni w. firmie Mitteldeutsche Stahlwerke. Należy więc przypuszczać, że jego początki sięgają okresu jeszcze wcześniejszego, tzn. rozpoczęcia budowy zakładów chemicznych. Obóz usytuowany był przy szosie wiodącej do Tanowa i przeznaczony początkowo dla robotników z krajów satelickich, a później z Francji i Holandii. W czerwcu 1941 r. przybyła do Polic firma Duport z Paryża z załogą, która zamieszkała w tym obozie. Na początku 1942 r. nastąpiła zmiana nazwy obozu na Nordlager; nadal przydzielano do niego robotników francuskich zatrudnionych w firmie Duport. Już w końcu 1940 r. obóz został powiększony o dwanaście baraków mieszkalnych i siedem gospodarczych kosztem 350000 mrk. Dokumenty z r. 1942 wykazują, iż wówczas był to już duży obóz obejmujący co najmniej dwadzieścia osiem baraków (w baraku oznaczonym numerem 28 mieściły się właśnie biura firmy Duport). W połowie 1941 r. obóz zamieszkiwało około 1000 osób, w rok później liczba ta wzrosła do 2800. W następnych latach w obozie tym zamieszkali także robotnicy włoscy."
Jak zostanie udowodnione, że Archiwista się mylił (w co osobiście wątpię) - będzie powód do dalszych poszukiwań.

[Borisz]

Na początku 1942 r. nastąpiła zmiana nazwy obozu na Nordlager

To wiemy na pewno, a pisał o tym Łukasz w swym artykule - Nord Lager pojawia się w korespondencji i w innych bodaj miejscach już w 1939 r.! Podobnie Durrfeldlager pojawia się jeszcze w 1944 r. Więc albo jednak Frankiewicz się mylił, albo nazwy funkcjonowały równolegle (albo np Durrfeldlager był częścią Nordlager lub na odwrót).

[lukasz_s]

Podobnie jest z matrycami frankownic. Zupełnie tak, jakby dwa obozy funkcjonowały obok siebie w tym samym czasie.
A Wullenweverlager? Przecież w końcu dostępne są zdjęcia miasta z 1944 r. o dobrej rozdzielczości, a „rozbudowanego obozu” brak.

[Validator]

A Wullenweverlager? Przecież w końcu dostępne są zdjęcia miasta z 1944 r. o dobrej rozdzielczości, a „rozbudowanego obozu” brak.

Nie widziałem tych zdjęć, ale mniema się, że druga siedziba obozu znajdowała się się na zachód (w kierunku Tanowa) od dzisiejszego terenu Enei, z lewej strony ulicy Tanowskiej, koło obecnego ujęcia wody. Przestrzeń ta była względnie czytelna jeszcze jakieś 10 lat temu, dziś jest zniwelowana i przekształcona. Istnienie w tym miejscu obozu - miejsca zakwaterowania potwierdza list niemieckiego żołnierza, który przebywając dwa dni w Policach pisał do rodziny o wspaniałym widoku na rozlewisko Odry, oglądanym prawdopodobnie z poziomu ulicy Nowopol. A nocował właśnie przy Tanowskiej.   

[lukasz_s]

Znam ten list. I załączoną do niego mapę.



Zdecydowanie nie.