[Police i okolice] Zbiory cyfrowe

[ZenO]

Poszukiwanie w rosyjskich archiwach cyfrowych nie jest proste i do tego mało skuteczne, ale i tam można trafić na b. ciekawe dokumenty z historii naszego regionu.
Większość dokumentów, które nas interesują wyjechała w 1945 r. Tu przykład:

http://cfc.rusarchives.ru/CFC-search/Search/Details/701/00000000-0200-0000-0000-000000040966

Możemy też dowiedzieć się, jaka była podstawa prawna rozbiórki wszelakiego dobra poniemieckiego, w tym m.in. tartaku w Tanowie i  zakładów Hydrierwerke:
http://www.rusarchives.ru/secret/bul6/1945_05.shtml



Dla tych, którzy  chcą spróbować poszukiwań na własną rękę rosyjska klawiatura:

http://www.5goldig.de/Russische_Tastatur/russisch_keyboard.html

i gotowe hasło:  "Гидрирверке Пелитц А.Г."

[lukasz_s]

Nie dalej jak wczoraj szukałem na rosyjskich stronach- zachęcony postem pani Marii i rzekomym wywozem akt do St. Petersburga.

Н. К. Фахреев "ИЗ ИСТОРИИ ОТРАСЛИ ИСКУССТВЕННОГО ЖИДКОГО ТОПЛИВА СССР"





Jak mówi źródło, fabryka policka mogła zostać odbudowana, ale w przeciwieństwie do reszty demontowanych zakładów, jej nowej lokalizacji nie podano. Kiedyś idąc tym tropem dotarłem do Dzierżyńska...

Obok informacja o kombinacie nr 18 w Kemerovie.

[Borisz]

No właśnie, czyli nie chodziłoby o przeniesienie/odbudowę polickiego zakładu w Kemerowie, skoro tam był Kombinat nr 18? Nie wiem też, czy dobrze rozumiem, ale miał tam powstać już w 1941 r. pierwszy w ZSRR zakład hydrogenizacyjny?

[ZenO]

W tabeli powyżej jest podana data rozpoczęcia produkcji - dla Polic 1940 r.
 W tekście pod tabelą:
- wyposażenie z Polic przewidziano dla Kombinatu Nr 18,
- Kombinat Nr 18 planowano utworzyć w Kemerowie: w 1941 r. wybudowano tu pierwszy w ZSRR doświadczalny zakład  uwodornienia, obwód był największym regionem wydobycia węgla. Przedsięwzięcia jednak nie zrealizowano ze względu na deficyt pracowników (zasobów ludzkich). Nowy wybór padł na Krasnojarskij Kraj i w 1946 r. w Czernogorsku utworzono dyrekcję kombinatu, zatrudniono personel, rozpoczęto dowóz wyposażenia, prowadzono budowę.

Jak wynika z historii miasta:
http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA
przymusowej siły roboczej było tam dosyć - w 1953 r. - 11 łagrów - 12 000 więźniów.

[ZenO]

Dalsza lektura opracowania pozwala prześledzić proces decyzyjny i losy poniemieckiego wyposażenia fabryk produkujących benzynę syntetyczną (w tym polickiej). Ostatecznie, wobec  odkrycia, jak podają "oszałamiających" złóż ropy Rosjanie odeszli od technologii uwodornienia węgla na rzecz przerobu ropy ze złóż rodzimych.
 Zakład N18 zbudowano ostatecznie w  1948 r.  w wybudowanym od podstaw mieście Saławat ( na południe od Ufy).
Kombinat działa nadal:

http://www.gpns.ru/about/history

Należy przypuszczać, że to właśnie tam można  jeszcze znaleźć tabliczki znamionowe "Hydrierwerke Pölitz".

[lukasz_s]

Super. "... po reparacji zawodów z Germanii...".Napiszę mail, może mają dział archiwum.

[Borisz]

Ciekawe, że w ogóle Rosjanie zainteresowali się produkcją beznyny z węgla. Złoża ropy to oni mieli duże i wcześniej, choćby na Kaukazie (w końcu armia niemiecka tam zmierzała). Ciekawe też skąd mieli technologię - raczej nie swoją, tylko niemiecką, pozyskaną być może jeszcze w ramach współpracy wosjkowej i gospodarczej po Rapallo

Sam Stalin powiedział Polakom w 1945 r., że demontowane urządzenia zostaną użyte "do innych celów", ale oczywiście nie musiał mówić prawdy, bo po co.

U nas też chciano produkować benzynę z węgla. Temu miało służyć przeniesienie aparatury z zakładów w Schwarzheide do Oświęcimia. Zresztą z Polic też przewieziono tam kilka maszyn. Najprawdopodobniej, zanim zakład przekwalifikował się na produkcję chemiczną, rozpoczęto w nim nawet wstępną produkcję (ale nie jestem pewien, na pewno z tym eksperymentowano).

Należy przypuszczać, że to właśnie tam można jeszcze znaleźć tabliczki znamionowe "Hydrierwerke Pölitz".

Może, ciekawe tylko czy jeżdzili tam po całym ZSRR z tymi "naszymi" maszynami, raz tu, raz tam, połowę po drodze gubiąc lub niszcząc.

Kombinat działa nadal:

A teraz co robi? Przerabia ropę? (nie znam rosyjskiego, a cyrylicę czytam bardzo opornie, dlatego pytam:) )

[ZenO]

ОАО «Газпром нефтехим Салават»   to kombinat petrochemiczny - coś  jak nasz Płock, ale chyba ma szerszy zakres produkcji, bo oprócz produktów chemii katalitycznej i krakingu produkuje też nawozy. Przerabia ok. 10 mln ton ropy, a wszystkie zakłady Orlenu w 3 państwach ok. 32 mln ton.

O ile można się pokusić o spekulacje (wolę  posługiwać się faktami) w temacie  produkcji benzyny syntetycznej w ZSRR, to ja sądzę, że w tak wielkim obszarowo państwie musiały być brane pod uwagę różne metody zaopatrzenia w paliwo, a jeżeli jego źródło było tylko na południu (zanim rozpoznano inne złoża), to w razie konfliktu zbrojnego taka alternatywna produkcja musiała być brana pod uwagę. Technologia mogła pochodzić z wywiadu gospodarczego, ale też i ze znanej historycznie współpracy ZSRR i Niemiec, która trwała do 1941 r. Olbrzymie ilości węgla, prawie darmowa siła robocza (łagry) i późniejsze zdobyczne wyposażenie z fabryk niemieckich  dawały znane  założenie produkcji ponad 800 tys. ton benzyny syntetycznej  rocznie z dwóch fabryk. Cokolwiek by nie mówić o gospodarce komunistycznej, akurat to założenie i przygotowania do produkcji wydają się ze względów strategicznych wręcz niezbędne (oczywiście z perspektywy czasu).

[lukasz_s]

Wszystkie mocarstwa dywersyfikuja dostawy. USA też utrzymują taki zakład. W razie potrzeby.

[jatage]

U nas też chciano produkować benzynę z węgla.

Czasy bardzo współczesne - 2008 rok
- Oświęcim

pozdrawiam

[Validator]

Tak, "jatage". Wszystko byłoby OK, gdyby autor przytaczanego artykułu miał o czymkolwiek pojęcie, a nie ma. Wynalazca metody nazywał się Bergius (nie "Biergus"), a w Policach - w odróżnieniu od innych zakładów - dokonywano syntezy właśnie "metodą Bergiusa". A nie, jak chce dyletant - autor: Fischera-Tropscha. Reszty błędów nie wymieniam, bo jest ich zbyt wiele. Po co nam takie "źródła"?

[jakub_m]

Wszystkie mocarstwa dywersyfikuja dostawy. USA też utrzymują taki zakład. W razie potrzeby.

Największym producentem paliw syntetycznych jest bodajże RPA, i to nie na zasadzie eksperymentalnej, ale jest to całkiem spora dziedzina tamtejszego przemysłu.

Jeden z czołowych producentów: http://www.sasol.com/sasol_internet/frontend/navigation.jsp?navid=1600033&rootid=2

Inny przykład, z Kataru: http://www.oryxgtl.com.qa/what-is-gtl.html To jest już bajka, paliwo ciekłe uzyskuje się z gazu. W obu przypadkach mamy do czynienia z metodą Fischera Tropscha.

Nie jestem specjalistą w dziedzinie chemii, ale tak sobie myślę, że skoro Niemcy blisko 100 lat temu zaczęli eksperymentować z hydrogenacją, a teraz biorą się za to szejkowie, to coś jest na rzeczy...

----

W Kemerowie miały też znaleźć się maszyny z IG Auschwitz: http://www.wollheim-memorial.de/en/aufloesung_der_fabrik_demontage_weiternutzung_en

---------

Swoją drogą trafiłem tu na materiały dot. Walthera Dürrfelda:

http://www.wollheim-memorial.de/en/walther_duerrfeld_18991967

http://www.wollheim-memorial.de/en/der_diavortrag_des_angeklagten_walther_duerrfeld_im_ig_farbenprozess

Paskudna postać, jak rozumiem to on był patronem niejakiego  Dürrfeldlager, późniejszego Nordlager? Pan Jan Antoni sugerował inne wytłumaczenie nazwy (suche pole). Nadal jestem ciekaw wyjaśnienia...

Gość dostał 8 lat w procesie menagmentu IG Farben w Norymberdze. Wszystkie zeznania tu: http://www.profit-over-life.org/international/polski/guide/index_892.html Tysiące stron zeznań, sporo o IG Auschwitz - gratka dla tych, co chcieliby rozłożyć na łopatki temat syntetycznego przemysłu paliwowego w III Rzeszy.

-----

Tropiąc dalej - nie raz dyskutowaliśmy już tutaj o dwuznacznej roli udziałowców IG Farben podczas wojny. Trafiłem na stronę, gdzie konstatacje są dość dosadne: http://www.kurkiewicz-family.com/norymbergia-bruksela.htm

II Wojna Światowa - wojna, w czasie której zniszczone zostały całe państwa takie jak Polska i która pochłonęła ponad 60 milionów ofiar –została zaplanowana oraz była finansowana i kierowana przez koncern IG Farben (zrzeszający m.in. przedsiębiorstwa Bayer, BASF oraz Hoechst).

Państwa, które tworzyły zwycięską koalicję II Wojny Światowej (Stany Zjednoczone i Wielka Brytania) weszły w posiadanie udziałów koncernu IG Farben.

[lukasz_s]

Nie to zaplecze intelektualne;) pieniądze to nie wszystko.

[Borisz]

Możemy też dowiedzieć się, jaka była podstawa prawna rozbiórki wszelakiego dobra poniemieckiego, w tym m.in. tartaku w Tanowie i zakładów Hydrierwerke:

To już wiemy, że decyzję o demontażu Hydrierwerke podjęto w maju. Ciekawe dlaczego o wydzieleniu Polic Rosjanie zadecydowali dopiero we wrześniu. Pewnie nie spodziewali się, że demontaż zajmie im aż tyle czasu. Żadnego innego zakładu aż tak długo nie zajmowali. Zresztą, nie dziwi mnie to, że nie przejmowali się w ogóle nami, choćby by nas poinformować zawczasu o decyzji wydzielenia enklawy.

W Kemerowie miały też znaleźć się maszyny z IG Auschwitz: http://www.wollheim-memor...eiternutzung_en

Bardzo ciekawy opis ostatnich tygodni istnienia zkąłdu w Auschwitz, gdybyśmy znali taki sam z Polic...
Swoją drogą ciekawe skąd informacja, że Rosjanie wywieźli maszyny akurat do Kemerowa. W bibliografii tylko literatura i źródła niemieckie, widocznie któryś z autorów musiał dotrzeć do rosyjskich dokumentów...

[Borisz]

W ogóle to bardzo ważne odkrycie - jaka była podstawa prawna demontażu fabryki w Policach. Wynika ze strony, którą odnalazł ZenO, że było to postanowienie Państwowego Komitetu Obrony (GKO) nr 8900 z 31 maja.
Swoją drogą ciekawe, że tak ważny organ (najwyższa władza w ZSRR w czasie wojny i krótko po jej zakończeniu - proszę poczytać chociażby tu: http://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%84stwowy_Komitet_Obrony_ZSRR) wydawał tak szczegółowe zarządzenia, dotyczące chociażby demontażu tartaku w jakimś tam odległym Falkenwalde, czyli dzisiejszym Tanowie. Przecież takich tartaków na obszarze zajętym przez Armię Czerwoną mogły być setki! Co innego, gdyby decyzję podjęła np komendantura wojenna na danym terytorium, a nawet jakieś ministerstwo branżowe czy główny zarząd (a trochę ich było w gospodarce centralnie sterowanej).
Ciekawy musiał być też obieg informacji - GKO (czyli w zasadzie Stalin) dostawał raporty z całego zajętego terenu, więc bardzo szczegółowe, i podejmował osobiście (a przynajmniej sygnował) decyzję odnośnie tak odległych i tak drobnych miejsc - także "trochę" tego bylo. Wystarczy zresztą spojrzeć na ilość zarządzeń w jednym tylko miesiącu. Wybitny przykład centralizacji decyzji...