Początek historii jest taki (tekst własny):
Wacław Radajewski 1852-1940
Początek tej historii ma miejsce w Wielkopolsce. Musimy sobie uświadomić i pamiętać, że Wielkopolska od II rozbioru (1793 r.) była pod zaborem pruskim. W II połowie XIX wieku obowiązują tam zasady ustanowione w 1815 r., a mianowicie:
„Wielkie Księstwo Poznańskie stanowi integralną część monarchii pruskiej i ma być wedle tego urządzone. Narodowość mieszkańców szanować należy o tyle, o ile się to z głównym celem da pogodzić.” (W. Jakóbczyk – „Przetrwać nad Wartą 1815-1914”, KAW 1989)
W domu nauczyciela Stefana Radajewskiego we wsi Klenka (obecnie Klęka w gminie Nowe Miasto nad Wartą) 12.03.1852 r. rodzi się syn dwojga imion Wacław Józef Radajewski.
Uczy się w I Liceum Ogólnokształcące im. ks. Jana Kompałły i Wojciecha Lipskiego w Ostrowie Wielkopolskim. Naukę kończy w 1873 r.
Powstałe w 1845 r.LO w Ostrowie - to pierwsze polskie gimnazjum w południowej Wielkopolsce i trzecie polskie na terenach zaboru pruskiego. Szkoła była kuźnią polskich kadr i ośrodkiem walki z germanizacją.Wydarzenia historycznego tego czasu nie służą przetrwaniu i utrzymaniu narodowości polskiej. Po wygranej wojnie z Francją w 1871 r. powstaje Cesarstwo Niemieckie, a kanclerzem zostaje Otto von Bismarck. Narzucane są kolejne ograniczenia w prawie do używania języka polskiego w szkołach i instytucjach publicznych Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Od 1976 r. Polakom odbiera się całkowicie prawo używania języka polskiego w administracji i sądach.
W takich warunkach Wacław Radajewski ubiega się o stypendium. Korzystając z pomocy stypendialnej Towarzystwa Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego w latach 1874-76 studiuje prawo we Wrocławiu. W opublikowanym sprawozdaniu Towarzystwa za lata 1875-80, podano, że Wacław Radajewski otrzymał przez trzy lata 1482 marki stypendium i odnotowano, że „
złożył egzamin na referendaryusza”. Takim to sposobem, dzięki wsparciu ziemiaństwa, duchowieństwa i inicjatywie ludzi dbających o przetrwanie polskości przez lata zaborów wykształcono tysiące osób, które później były podstawą kadr niepodległej Rzeczypospolitej.
Przez 2-3 lata bezpośrednio po studiach pracował w Pile i Skwierzynie jako asesor w tamtejszych sądach. Potem zostaje przeniesiony do Nowego Warpna, by podjąć pracę jako sędzia obwodowy (Gerichtsamt Neuwarp) w latach 1882 – 1895 ( figuruje w " Kleines Staatshandbuch des Reichs und der Einzelstaaten: Nach amtlichen und ..." z 1884 r.).
I tu niestety brakuje mi materiałów do uzupełnienia tekstu o działalność sędziego Radajewskiego w Nowym Warpnie. W Archiwum Państwowym w Szczecinie są tylko dane z 1937r. Jeżeli ktokolwiek posiada jakieś dokumenty z lat 1882 -1895, które mogą wzbogacić ten tekst o fakty, pisma sądowe czy też koperty będę wdzięczny. Jeżeli ktoś może wskazać mi jakieś archiwum, gdzie znajdę informacje o w/w też będę wdzięczny.
O Wacławie Radajewskim popełniłem notatkę na mojej stronie www. Teraz chciałbym napisać więcej i jestem przekonany, że warto o Nim napisać.
Za zasługi na polu organizacji sądownictwa w niepodległej Rzeczypospolitej, w dn. 11 listopada 1925 r. Wacław Radajewski zostaje odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski nadanym przez Prezydenta S. Wojciechowskiego.
ZenO
