[Police] Elektrownia w Pölitz

[lukasz_s]

zrzut ekranu- cytat z "The German chemical industry in the twentieth century"  John E. Lesch.



W miejscu przeze mnie podkreślonym jest mowa o drugiej elektrowni, ale w mieście Politz, nie na terenie Hydrierwerke. Czy coś na ten temat wiadomo?
A może to nieporozumienie, autor "niedorozumiał" źródła i chodzi o znaną już:

[jakub_m]

Obie rzeczy się nie wykluczają.

[lukasz_s]

Czy ktoś wie co stało się z Hydrierwerke? Istnieją jakieś dokumenty potwierdzające odbudowę fabryki lub jej ostateczną destrukcję?
Pytam, bo trafiłem na ciekawy ślad, jednak za nim o tym, chciałbym poznać opinię znawców tematu.

[ Dodano: 2010-10-09, 00:17 ]
Przyczynkiem do moich rozmyślań na ten temat była wypowiedź w "Treisband" H. Kliche.




W


o Hydrierwerke  piszą tak:


Z kolei w "Die Energiewirtschaft der Sowjetunion" trafiłem na coś takiego:


Oba źródła zasadniczo się różnią. Przyjrzyjmy się drugiemu z nich:

"Dzierżyńsk (ros. Дзержинск), do 1929 Rastiapino — miasto w Rosji (część europejska), w obwodzie niżnonowogrodzkim, port śródlądowy nad Oką. Około 255,7 tys. mieszkańców (2005). Duży ośrodek przemysłowy. Głównie przemysł chemiczny, także maszynowy, drzewny, materiałów budowlanych i spożywczy.

Nowojorski Instytut Blacksmith uznał Dzierżyńsk za drugie, zaraz po Czarnobylu, najbardziej zanieczyszczone miejsce na Ziemi. Ten niechlubny fakt odnotowany jest także w Księdze rekordów Guinnessa. Działające tu do końca zimnej wojny fabryki broni chemicznej doprowadziły do rozległego skażenia wód gruntowych. Obecnie czynne jeszcze fabryki zatrudniają około dwóch trzecich mieszkańców miasta. Chemikalia jak cyjanowodór, dioksyny, fosgen, sarin czy iperyt 17 mln razy przekraczają dopuszczalne normy. Miasto czerpie wodę pitną z zanieczyszczonych źródeł. Śmiertelność 2,6 raza przekracza współczynnik urodzeń. Średnia długość życia wynosi 42 lata dla mężczyzn i 47 lat dla kobiet. Rosyjskie władze państwowe stale tuszują ten krytyczny stan rzeczy, m.in. poprzez zmniejszenie budżetu Krajowego Urzędu Ochrony Środowiska, odpowiedzialnego za monitorowanie i informowanie o poziomie skażeń." Tyle Wikipedia.



Kaproloctam, właściwie- Сибур - Нефтехим (Капролактам) w Dzierżyńsku. Tak nazywa się ten zakład teraz. Profil produkcji też już dziś nieco inny ( http://www.sibur-nn.ru/?id=1318 ) bo w przeszłości zajmował się produkcją broni chemicznej. Znany był pod nazwą Zavodstroy. Trochę historii: http://www.himbat.ru/forum/viewtopic.php?t=400
Jednak źródło to milczy o tym co wydarzyło się pomiędzy latami '45 a '49.

Moje obserwacje:
część fabryki zdemontowana (niepotrzebna bo zmienili profil produkcji?)



Parę porównań:









elektrownia


jest podobieństwo, szczególnie jak się spojrzy na to zdjęcie:


stara cześć elektrowni po prawej z ceglanym kominem, podłużnymi oknami...niemieckie wzornictwo?

na fotce centralnie- instalacje znane z innych fabryk:


np. Magdeburga


podobny też jest sposób budowania podpór pod rurociągi:







Mimo upływu lat, zmiany profilu produkcji (jeżeli istotnie to ten zakład), widać podobieństwa urbanistyczne, architektoniczne i  rozwiązania techniczne stosowane w niemieckich fabrykach benzyny syntetycznej. Hydrierwerke AG Politz odnaleziona?
Zapraszam do dyskusji.

[ak]

Fragmenty z przesłuchania

ZASTRZEŻONE

NIEMIECKI PRZEMYSŁ PALIWOWY

POWIAT HAMBURG

RAPORT NO.12

PRZESŁUCHANIE DOKTORA KURTA WISSEL
HYDRIERWERKE POLITZ – (SZCZECIN)

CZERWIEC 1945
[...]
WPROWADZENIE

   DR. Wissel, który był głównym chemikiem i dyrektorem Hydrierwerke Politz (Szczecin)
zbiegł z Polic posiadając przy sobie 6 drewnianych skrzyń z dokumentacją za okres ostatnich 4 lat.
Został pochwycony gdy próbował przekroczyć rzekę Elbę i zatrzymany. Jego aresztowanie zostało zaraportowane pułkownikowi L.P. Evansowi, rzeczoznawcy, który przewiózł go do WINSEN wraz ze znalezionymi przy nim skrzyniami, gdzie został przesłuchany.
[...]
Zasilanie było generowane poprzez "Steinkohle" (węgiel kamienny) uzyskując około 80,000 KW. Dodatkowe 20,000 było dokupowane. Główny celem była produkcja  benzyny lotniczej, poprzez uwodornianie węgla oraz smoły węglowej, i okazjonalnie oleju napędowego. Część smoły była uzyskiwana z destylacji   przez retortę węgla, podczas procesu Bamag; reszta zostawała dokupowana z różnych fabryk na terenie Niemiec, włącznie z tymi w Rurze i na Śląsku .

[lukasz_s]

przesłuchanie Wissela:
http://www.fischer-tropsch.org/Tom%20Reels/Linked/TOM%20197/TOM%20197-0437-0432%20File%20XXXII-94%20Report%2012.pdf

Proces IG Farben:
http://www.profit-over-life.org/guide/index_892.html

[lukasz_s]

Poszukiwań Hydrierwerke na emigracji ciąg dalszy.
Nawiązałem kontakt z lokalnymi miłośnikami historii z Dzierżyńska.
Rosjanie- naród dumny, ale i swojej historii (jeszcze?) nie znający.  Trudno im zaakceptować fakt, że technologie implantowane tuż po drugiej wojnie światowej do ZSRS miały często pochodzenie zachodnie. Wśród nielicznych relacji dwie są warte przytoczenia.
Zamieściłem ten sam materiał "dowodowy" i takie odpowiedzi dostałem:

"Третье фото с конца - это остатки "производства" ППУ на "Корунде". К вывезенному из Германии оборудованию никакого отношения не имеет.

В своё время слышал о том, что установка фенола - ацетона на "Оргстекле" (или какая-то её часть) изначально была смонтирована в Германии, и была привезена в Дзержинск после войны. Если не ошибаюсь, это оборудование можно было использовать и для производства добавок к бензину."

Rzeczone 3 zdjęcie od końca to filary rurociągów. Czyżby jednak?

 I kolejny post:
"По русски пока напишу, Капролактам действительно строился в 46-48 годах частично силами немецких военнопленных, часть которых потом отправилась в Горький на другие стройки, в начале 50х годов все они были отправлены в Германию, есть живой свидетель тому -Клаус Фрицше, который в своей книге "Цель - выжить" довольно подробно описал те события. Умершие военнопленные похоронены на кладбище в деревне Петряевка, сам был свидетелем приезда немца искавшего там могилу отца.
Все химические производства довольно похожи, к тому же в 30х годах между нашими странами шел обмен технологиями и ничего удивительного в сходстве нет. Масел у нас не делали кажется никогда, фенол - да, но по какой технологии - я не в курсе. На части ваших фотографий - Дзержинская ТЭЦ, постройки середины 60х годов, точно не имеющая никакого отношения к искомому заводу
К тому же еслия правильно перевел flugbezin - это авиационное топливо, у нас тут никогда не было производств по перегонке нефти или каких либо еще топливных производств, немного другая химия..."

A jednak niemieccy robotnicy!
Człowiek który budował Kaprolaktam/Zawodstroj, zindoktrynowany jeniec niemiecki (tu link do jego wspomnień http://militera.lib.ru/memo/german/fritzsche_k/index.html ), Claus Fritzsche nadal żyje i prowadzi nawet stronę internetową. Napisałem list i otrzymałem po 3 dniach taką odpowiedź:

"über das Hydrierwerk Politz kann ich leider keine Auskunft geben.  Ich habe in der Chemiefabrik Nr. 96 â��Zawodstrojâ�� bei der Stadt Dzershinsk gearbeitet.
Dort bekamen wir nur die demontierte Kaprolaktam-Anlage aus den Leuna-Werken bei Merseburg und eine Elektrolyseanlage aus Wolfen bei Bitterfeld.
Ob es in der Umgebung von Dzershinsk überhaupt eine Hydrieranlage gab, kann ich nicht sagen.  Denkbar wäre es in der Fabrik â��Jawaâ��, genau weiß ich aber nur, dass dort Bleitetraethyl zur Erhöhung der Klopffestigkeit von Benzin verarbeitet wurde. Den Rohstoff dazu lieferte â��Zawodstrojâ��.
Mehr weiß ich nicht."

Dead end?

[T.Zakrzewski]

Sehr geehrter Herr "Lukasz"
Niemand Sie wird antworten nicht.
Warum?
Weil mit dem Forum weggeworfene.
Es hat auf den Diskussionen keine Hoffnung.
Dennoch hat ein Herr Rechte.
Ich wünsche Sie eines Erfolgs.
Gruss

Na szczęście coś nie coś potrafię po niemiecku i jeśli myślałeś, że uda Ci się w ten sposób uniknąć uwagi Administracji, to Ci nie wyszło . Pozdrawiam - Kuba

Jeśli to możliwe to bardzo proszę o pisanie w języku polskim - Pozdrawiam Domino

[Beobachter]

Obserwuję ten watek, bo historyczny, przed chwilą były tu jakieś dyskusje i dziwne "detektywistyczne" podejrzenia. Teraz ich nie ma. Jakieś cuda się tu dzieją. Mniejsza z tym.

Co do meritum - uważam, że najprawdopodobniej "lukasz_s" ma rację co do tropu. Wygląda na to, że Rosjanie "zsyntetyzowali" w Dzierżyńsku kilka "trofiejnych" fabryk produkujących paliwa syntetyczne. Mogli to osiągnąć tylko z pomocą niemieckich inżynierów, którzy temat mieli w jednym palcu. I pewnie osiągnęli. Wkrótce jednak stwierdzili, że gra jest niewarta świeczki - sami mając ropy pod dostatkiem i przestawili produkcję na jakąś bardziej potrzebną w powojennym świecie.

Czy Dzierżyńsk może być jakimś modelem dla Hydrierwerke (bo o to głównie chodzi)? Wg mnie tylko częściowo. Może być modelem dla ogólnej konstrukcji niemieckich fabryk produkujących syntetyczne paliwa. Czyli zestawieniem modułów. Nie jest natomiast odzwierciedleniem (kopią) konkretnego zakładu.

[lukasz_s]

I ja się skłaniam ku tej wersji, tym bardziej, że tak dzisiaj wygląda Dzierżyńsk- konglomerat fabryk o spektrum od kauczuku po iperyt. Instalacje acetonu z Magdeburga, amoniaku z Leuny itp. Osobnych fabryk w warunkach powojennych raczej nie opłacało się sowietom budować- a co gdyby coś nie wyszło?- a tak można było sprawdzić niemieckie wynalazki w małych eksperymentalnych liniach produkcyjnych, które jak widać, po części się rozrosły. Niektóre najprawdopodobniej umarły śmiercią naturalną (np. ślad po demontażu na zdjęciach).

[billkronos]

Hello Lukasz,
Czy jest mozliwe, ze mogl zaistniec blad w tym angielskim tekscie (Zdanie podkreslone
czerwona linia)?
Czy to cos zmienia, jezeli tekst:

"...another large power plant in the city of Politz...."

zastapimy zdaniem :

"...another large power plant for the city of Politz..."

Chyba nie, jezeli glownym problemem jest znalezienie tej elektrowni na terenie miasta.
Natomiast, gdyby ta mniejsza elektrownia (na zdjeciu) miala zadanie zasilac potrzeby
miasta, to jest nawet logiczne, ze zbudowano ja na terenie zakladu.
Pozdrawiam - Bill
P.S. Czy udalo Ci sie odszukac zdjecia, o ktorych rozmawialismy przed paru miesiacami ?

[lukasz_s]

Dzieki za zwrocenie uwagi na ten fakt. Pomylke autora zakladalem od poczatku, ale nie literowke! Niestety, zrodla mamy nieliczne a liczni autorzy przepisuja od siebie bledne, nie sprawdzone informacje, ktore potem w taki sposob, jak powyzszy, trzeba weryfikowac. Frustrujace ale i  inspirujace. I bardzo dla Politz charakterystyczne!

[jakub_m]

Materiały ze strony traktującej o metodzie Fischer-Troops trzeba mozolnie przejrzeć, jest tam ogrom plików a niektóre opracowania bardzo obszerne. Informacje o Policach często ukryte są w opracowaniach nie traktujących wprost o tym obiekcie. Czasami są to akapity ukryte w szerszym kontekście. Na źródło to trafiłem ładnych parę lat temu. Wydruki i płyty przekazałem ojcu do Galerii Historycznej Polic licząc na to, że ktoś wziąłby się kiedyś do rzeczowego przetłumaczenia. Sklejenie ich w jedną całość pozwoliłoby a uzyskanie syntetycznej wiedzy o Hydrierwerke. Tu ponawiam apel do wyasygnowania gminnych środków na zakup literatury i jej tłumaczenie.

Swego czasu w "Odkrywcy" ukazało się parę artykułów dot. Hydriwerwerke. Naukowcy i znawcy chadzali po fabryce próbując dociec, do czego służyły dane budowle. Zasób wiedzy w wyżej wspomnianej stronie dość konkretnie odpowiada na te pytania.

Wracając do zasilania fabryki - w tychże materiałach jest informacja, że były trzy źródła energii: dwa lokalne (elektrownie na obszarze zakładu) oraz trzecie zewnętrzne (skąd? ze Szczecina?).

[Borisz]

Najbliższa elektrownia w Szczecinie to elektrownia przy papierni w Skolwinie, zasilająca też miasto. A może była jakaś po obecnej stronie niemieckiej?