Wirtualne Police i okolice - forum dyskusyjne
Police i okolice => Historia => Wątek zaczęty przez: Borisz w Stycznia 13, 2012, 17:37:10
-
Zakładam ten temat z myślą o wspólnej weryfikacji różnych informacji dotyczących Hydrierwerke (lub tematów pobocznych).
Na pierwszy ogień idą dane dot. powierzchni zakładów.
Otóż wszystkie publikacje z uporem podają liczbę 1500 ha bądź 16 km kw. (nie wiem gdzie leży źródło). Oznaczałoby to w pierwszym przypadku prostokąt o wymiarach 3 na 5 km, a w drugim 4 na 4 km. Fabryka absolutnie nie zajmuje takiej powierzchni!
Co ciekawe, w filmie "Kryptonim synteza" Frankiewicz opisuje fabrykę, podając powierzchnię 1200 mórg (ciekawe skąd taka archaiczna miara). A morgi są różne. Zasadniczo wahają się między 0,25 a 0,5 ha. W hektarach powierzchnia fabryki wynosiłaby więc co najwyżej ok 800 ha.
Zmierzyłem powierzchnię fabryki na geoportalu, i wynosi ona ok. 2,5 km kw.
Bliższa prawdy jest podawana również w wielu opracowaniach powierzchnia zwartej infrastruktury - 200 ha. Oznaczałoby to prostokąt mniej więcej 1 na 2 km. co z kolei zasadniczo odpowiada rzeczywistej powierzchni fabryki. Skąd jednak dane rzędu 16 km kw.? Czy do Hydrierwerke, poza zasadniczym zakładem, należały też inne grunty, jak dziś do ZCh? A jeli tak, to które, skoro niedaleko fabryki położone były juz wsie (Trzeszczyn, Jasienica, Kołpin).
-
I tak, i nie. Istniały dwa pojęcia: Das Hydrierwerk = zakład przy Tanowskiej, a raczej Falkenwalderstraße i to on ma rozmiar ok. 200 ha. Ale występują też: Die Hydrierwerke Stettin-Pölitz AG, czyli "zakłady". A one obejmowały ogromną przestrzeń, zamkniętą na zachodzie szosą Tanowo - Dobieszczyn, na północy - mniej więcej linią dzisiejszej ulicy św. Piotra i Pawła, na wschodzie - linią Odry (przecież "lejek" paliwowy na pewno należał do Die Hydrierwerke), na południu - przynajmniej lasem mściecińskim, poniżej Przęsocina (Neuendorf). Police - miasto leżały w tym obszarze, ale zapewne miały teoretyczną autonomię przestrzeni miejskiej. Niemniej, tak określona przestrzeń, wyczerpuje podawane dane, czyli 1500 ha.
-
das Hydrierwerk= Hydrierwerke AG + Norddeutsche Mineralolwerke + prawdopodobnie wiele innych mniejszych spółek
-
W korespondencji między Urzędem Polic, a przedstawiecielami Hydrierwerke z roku 1942/1943 wystepują obie nazwy zakładów - zarówno Hydrierwerke jak i Mineralölwerke, wynika z tego, iż musiały one istnieć osobno, ale ściśle ze sobą współpracowały.Możliwe, iż coś na kształt spółek w Zakładach Chemicznych.
Pozdrawiam
-
das Hydrierwerk= Hydrierwerke AG + Norddeutsche Mineralolwerke + prawdopodobnie wiele innych mniejszych spółek
A nie jak już to odwrotnie? Czyli do Hydrierwerke AG należał/o das Hydrierwerk i Mineralolwerke?
Istniały dwa pojęcia: Das Hydrierwerk = zakład przy Tanowskiej, {...} Ale występują też: Die Hydrierwerke Stettin-Pölitz AG, czyli "zakłady".
Szczerze mówiąc pierwszy raz spotykam się z takim podziałem. Jeśli tak było, to rzeczywiście wyjaśnia to sprawę. Ale po co Hydrierwerke aż tak duży teren, obejmujący głównie tereny rolnicze? Bo to, że do zakładów należały kanały, teren pod rurociągiem wraz z nabrzeżem nad Odrą to akurat ma sens.
wynika z tego, iż musiały one istnieć osobno, ale ściśle ze sobą współpracowały
I tu mamy drugi mit:p
Wszystkie publikacje podają, że Hydrierwerke powstało na bazie jakiegoś enigmatycznego Norddeutsche Mineralolwerke, o którym wiadomo tylko tyle, że stało się podstawą Hydrierwerke:p, a co za tym idzie powstało wcześniej i zajmowało się regeneracją zużytych paliw okrętowych (swoją drogą, jak można regenerowac paliwo? albo się je zużyło, czyli spaliło, albo jeszcze nie, ale to pytanie do kogoś, kto się zna na chemii). Tymczasem wszystko wskazuje na to, że rzeczywiści oba zakłady istniały obok siebie do końca wojny. Tyle że o Norddeutsce Mineralolwerke jest dużo mniej wzmianek, czyli pewnie był to zakład dużo mniejszy.
-
Rozróżnienie "Das Hydriewerk" - "Die Hydrierwerke" znalazłem w literaturze niemieckiej. Po raz pierwszy w "Treibsand". Dołożyłem starań, aby zrozumieć pozorną sprzeczność. Wyjaśnił mi ją rdzenny Niemiec, tak, jak to opisałem. Sprzeczności nie ma.
-
(swoją drogą, jak można regenerowac paliwo? albo się je zużyło, czyli spaliło, albo jeszcze nie,
:) dobre pytanie, a może chodziło o akumulatory?
-
a rafinacja...
spalin?
-
(swoją drogą, jak można regenerowac paliwo? albo się je zużyło, czyli spaliło, albo jeszcze nie,
:) dobre pytanie, a może chodziło o akumulatory?
Paliwa nie, ale zużyty olej, używany w okrętach to i owszem, można zregenerować (odzyskać).
Pozdrawiam
-
Bezkrytycznie cytuje się jakieś tajemnicze praźródło, które mówi o zakładzie przerabiającym paliwo okrętowe, a
źródła pisane (http://www.fischer-tropsch.org/Tom%20Reels/Linked/TOM%20197/TOM%20197-0426-0420%20File%20XXXII-94%20Report%2014.pdf) mówią wyraźnie: Norddeutsche Mineralolwerke GmBH zaczęła pracę w 1942r. a nie w 1937.
wersja dla leniwych:
(http://img838.imageshack.us/img838/559/beztytuuspi.jpg)
Wg mnie NDMOW zajmowała część obszaru położonego na zachód od wewnętrznego dworca, gdzieś w pobliżu działu parafiny- w końcu była ona substratem używanym w produkcji. Także przebieg ogrodzenia na terenie Hydrierwerke, dzielący fabryki na strefy, istnienie rampy kolejowej na "środku" fabryki- wg mnie sugeruje istnienie 2 zakładów, ściśle ze sobą połączonych.
Jeśli się mylimy- wzmianka o zakładzie- protoplaście powinna być choćby w Adressbuchu z końca lat '30-tych.
-
Norddeutsche Mineralolwerke GmBH zaczęła pracę w 1942r. a nie w 1937.
O właśnie, czyli Norddeutsche powstało później niż Hydrierwerke, a nie było jego poprzednikiem. I jak wynika z tych raportów, istniały do konca wojny dwa odrębne zakłady (zresztą jeden raport dotyczy HWP, a drugi NDMOW).
wzmianka o zakładzie- protoplaście powinna być choćby w Adressbuchu z końca lat '30-tych
Też kiedyś myslałem żeby sprawdzic co piszą o HWP w Adressbuchu. A z którego roku jest najnowszy?
Wracając jeszcze do sprawy powierzchni, w raporcie jest mowa o 2 km kw., czyli 200 ha.
A obszar 1500 ha, jaki miał tworzyc Die Hydrierwerke, czyżby była to np rezerwa terenu pod ewentualną rozbudowę, nowe obozy itp, obejmująca teoretycznie prywatne tereny uprawne, ale np niosąca takie rozwiązanie prawne, że w razie konieczności przejęcie terenu nie stanowiłoby żadnego problemu?
-
To ja jeszcze parę przemysleń nt. NDMOW.
1.Plan z 1939r.
(http://img515.imageshack.us/img515/4301/fab1.jpg)
2. Plan aliancki ok 1944r.
(http://img196.imageshack.us/img196/4791/000tva.jpg)
Ad1. Łatwo zauważyć, że w 1939r. nie ma części poludniowo-zachodniej kombinatu.
Ad2. Wywiad aliancki (http://www.scribd.com/doc/13460808/Petroleum-Facilites-of-Germany-1945-111) nie był pewien do czego służyły budynki oznaczone numerami 45- 49. (probably styrene plant?) Są to właśnie te budynki, które powstały po 1939r.
Czy niewiedza aliantów wynika z posiadania jedynie "starego planu"? A może brak danych wywiadowczych wiąże się z trudnościami z "przeniknięciem" agentów w ten obszar?
W Hydrierwerke zatrudniano m.in. Polaków, to oni byli podstawowymi informatorami podczas trwania "Syntezy". W NDMOW zatrudniano Francuzów (tyle wiemy). Bariera językowa lub inne miejsce zakwaterowania (Wullenwever) mogły być przyczyną porażki infiltracji tej części fabryki. Czyżby "Styrene plant" to NDMOW?
-
(probably styrene plant?)
Po polsku to styren, służy chyba do produkcji tworzyw sztucznych czy gumy, niebezpieczny dla zdrowia: http://en.wikipedia.org/wiki/Styrene
Chyba mogli coś takiego w Policach produkowac. Ale czy rzeczywiście to by było NDMOW?
Zastanawiałem się nad samym słowem "Mineralol" - olej mineralny. Powstaje z ropy naftowej, służy głównie do smarowania. Takie coś rzeczywiście mogło podlegac "regeneracji" w Norddeutsche.
W ang. raporcie odnośnie zakładu użyta jest nazwa "synthetic lubricating oil" - czyli właśnie olej smarowniczy, choc określenie "synthetic" sugeruje, że produkowano go tu na miejscu z węgla.
-
Chyba mogli coś takiego w Policach produkowac.
Może i mogli, ale nie produkowali. Znana jest lista produktów powstających w Hydrierwerke. Raport aliantów mógł opierać się i opierał na analizach porównawczych. Zapewno sugerowano się tym, że Leuna-Merseburg czy Auschwitz-Monowitz produkowały, to dlaczego nie Police?
"synthetic lubricating oil" - czyli właśnie olej smarowniczy, choc określenie "synthetic" sugeruje, że produkowano go tu na miejscu z węgla.
Źródła zaopatrzenia NDMOW podaje także raport Hartmanna. M. in. były to odpady z Hydrierwerke, ale także produkty z syntezy Fischer-Tropscha, dostarczane z głębi Niemiec, plus minus jednak syntetyczne.
-
Hello lukasz-s;
Juz parokrotnie czytalem o znalezieniu w Bau 1 radiostacji, ktora mial posiadac szef bezpieczenstwa fabryki.
Czy dysponujesz jakimis szczegolasmi na ten temat ? Glownie chodzi mi o to, czy ustalono dla ktorych alintow
ta stacja pracowala ? Jakiego pochodzenia byl nadajnik ? Czy wiadomo cos o losach owego Niemca ?
Pozdrawiam - Bill
-
Fragment "Treibsand" H. Kliche
(http://img560.imageshack.us/img560/5395/treib.jpg)
-
źródła pisane mówią wyraźnie: Norddeutsche Mineralolwerke GmBH zaczęła pracę w 1942r.
tu http://www.bibliotecapleyades.net/sociopolitica/sociopol_igfarben07.htm lista spółek IG Farbenindustrie Aktiengesellschaft - tu Olea Mineraloelwerke A.-G.
W jakimś raporcie z 1939r. jest mowa o podpisaniu dopiero umowy pomiędzy Hydrierwerka (lub I.G.) a Norddeutsche Mineralölwerke o budowie oddziału tego zakładu w Policach. Jak znajdę to podam.
Paliwa nie, ale zużyty olej, używany w okrętach to i owszem, można zregenerować (odzyskać).
Możliwe, "Oil" w jęz. angieliskim może oznaczać paliwo jak i olej w zalezności od kntekstu.
-
Mam twrażenie że Olea Mineraloelwerke A.-G. to inna spółka. Prosze zwrócić uwagę na to że jedna jest spółką akcyjną (AG) a druga (NDMOW) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH).
-
Małe pytanko: czy ta reklama jest z Adressbucha?
(http://img580.imageshack.us/img580/6112/dsc00332ig1.jpg)
-
Ze zdigitalizowanej Pommersche Zeitung z Książnicy.
-
Znalezione przy porządkowaniu dysku. Warto. (http://speedy.sh/JMzka/HYDRIERWERKE.doc)
-
Ze zdigitalizowanej Pommersche Zeitung
A jaki nr, lub przynajmniej rocznik, jeśli można wiedziec?
Bo np w Adressbuchach nie spotkałem się z reklamami Hydrierwerke. Mało tego, nie jest wymieniany nawet w spisie branżowym firm (podobnie jak Norddeutsche Mineralolwerke).
A tak swoją droga to komu się oni reklamowali? Żeby np przyszedł ktoś z wiadrem węgla i powiedział "Proszę mi to przerobic na benzynę"?
-
Całość dyskusji na ten temat masz tu (http://forum.police.info.pl/viewtopic.php?t=4624) Post z 2010-07-19, 19:11.
-
Tak właściwie, to wszystkie informacje bez podanego źródła, lepiej dwóch - to mity!
-
A tak konkretnie - bez dwóch niezależnych (od siebie) źródeł.
-
(http://img826.imageshack.us/img826/4313/img0840d.jpg)
Zdjęcia pochodzą z dobrze znanego artykułu Ryszarda Techmana "Enklawa policka w radzieckiej administarcji wojskowej w latach 1945-1946", zamieszczonego w Przeglądzie Zachodniopomorskim nr 1/2002. Wrzucam tu z dwóch powodów:
1. Na forum chyba jeszcze tego nie było, a powinno sie tu znaleźć. W końcu dział historia to swoista encyklopedia.
2. Jest podana sygnatura akt- możnaby dotrzeć do oryginałów; może zdjęć jest więcej? Chętni? Borisz?
(http://img717.imageshack.us/img717/876/img0841u.jpg)
-
Te i nie tylko teczki z UWS z Bartem już dawno ogarneliśmy.
Pozdrawiam
-
I co jest tam ciekawego? Są zdjecia?
-
Sygnatur jest oczywiście w artykule więcej. Ale te nie odnoszą się do zdjęc. W sumie to powinny byc przy podpisie pod zdjęciami podane, ale niestety nie ma.
W teczkach UWS żadnych zdjęc nie ma, choc jest wiele ciekawych informacji. Zdjęcia zapewne pochodzą z akt w AAN w Warszawie. Niestety nie wiadomo z jakich, choc autor kilka podaje.
-
Post z pogranicza paru tematów.
Złożyłem panoramę ze zdjęć licytowanych obecnie na ebay-u. Opisane są jako "zerstoertes Hydrierwerk", 1941r. Jaka ona zniszczona? Po prostu w budowie.
(http://img825.imageshack.us/img825/9513/1stitch.jpg)
W dokładnym ustaleniu miejsca wznoszenia konstrukcji pomocna okazała się wizualizacja...
(http://img138.imageshack.us/img138/5204/21001751.jpg)
(http://img88.imageshack.us/img88/862/28936480.jpg)
Strzałka wskazuje kierunek w którym patrzy fotograf.
Zdjęcie wykonano więc w bezpośrednim sąsiedztwie terenu, który wskazywałem wcześniej jako możliwą lokalizację NDMOW (oznaczono na niebiesko).
Obiekty 4,5 i 6 należą potencjalnie do tego zakładu i trwa ich dość zaawansowana budowa.
Fotografie datowane są na 1941r Hartmann, wg raportu alianckiego, podaje początek produkcji olejów syntetycznych na rok 1942...
7- gdzieś daleko w tle majaczy szkielet komina drugiej elektrowni. Czyżby budowa spółki-córki wymusiła powstanie kolejnego Kraftwerku?
-
Update:
(http://img849.imageshack.us/img849/9264/2stitch.jpg)
-
Strzałka wskazuje kierunek w którym patrzy fotograf.
Wydaje mi się, że kierunek fotografowania, to kierunek zaznaczony grubą czerwoną strzałką (kominy są po prawej stronie biurowca), tak jak to przedstawiłeś na prezentacji 3D
(http://img535.imageshack.us/img535/8808/fabrykazdjcie.jpg) (http://imageshack.us/photo/my-images/535/fabrykazdjcie.jpg/)
(http://img138.imageshack.us/img138/5204/21001751.jpg)
(http://img825.imageshack.us/img825/9513/1stitch.jpg)
-
Panie Andrzeju! Ceglany budynek z lewej to nie Bau1!
Jestem w 100% pewien, że miejsce wyznaczyłem dobrze. Wizualizacja była odwzorowywana mając u swojej podstawy (dosłownie!) zdjęcie. Dzięki temu prawidłowe są odległości. Czasem zdarzają się drobne błędy w wysokości obiektów, jednak same proporcje budynków są zachowane. Całościowo wizualizacja ma więc taką właściwość, że dysponując wieloplanowym zdjęciem Hydrierwerke można z dokładnością do metrów określić skąd było ono robione. Wystarczy odpowiednio projekt "obrócić" i dopasować elementy widoczne w różnych odległościach od obserwatora...
-
Czy ktoś dotarł może w końcu do Pommersche Zeitung, numeru prezentowanego przez dr Frankiewicza w "Syntezie"? Tam zamieszczono cały artykuł o budowie Hydrierwerke. Szukałem oryginalnego egz. w Szczecinie - wcięło. W Polsce - też nie ma. Jest... w Berlinie. Ale może ktoś ma bliżej?!
-
Ceglany budynek z lewej to nie Bau1!
To znaczy, ża się myliłem.
-
Obalam mit: wieża destylacyjna nie jest budynkiem za który ją bierzemy. To kolejny bunkier węglowy; element procesu obróbki surowca.
1. Schemat obróbki węgla. Biorą w nim udział 3 budynki: Bau 269, 270, 271.
(http://img88.imageshack.us/img88/5033/bau269270271.jpg)
2. Plan Hydrierwerke. Bau 270- to młyn węglowy. 271- to "wieża destylacyjna".
(http://img51.imageshack.us/img51/3989/planid.jpg)
3.Plan niemiecki oględnie opisuje w/w budynki jako "koagulanty".
(http://img528.imageshack.us/img528/396/koag.jpg)
Nie ma mowy o pomyłce. Zwróćcie uwagę na schemat Bau 271- nawet rysunek techniczny ukazuje wysokość tej instalacji!
Powstaje wiec pytanie: gdzie destylowano paliwo? Czy destylacja koniecznie wymaga wysokości- nie wiem. Co na to "plan"?
Destylatornie to obiekty: 540, 550 i 555.
(http://img692.imageshack.us/img692/4069/destyl2.jpg)
Ten ostatni łatwo znaleźć:
(http://img641.imageshack.us/img641/1732/destc.jpg)
To te "zespoły" obiektów:
(http://img846.imageshack.us/img846/3343/98583910.png)
--------------------------------
Poddaję pod dyskusję.
-
Takie jak na ostatnim dołączonym przeze mnie zdjęciu; tylko ciut nowsze...
-
Najważniejszy jest dobry plan... (http://www.pdf-archive.com/2012/05/06/werkstettin244anlage/werkstettin244anlage.pdf)
-
Najnowsze doniesienia z Łodzi.
Zapytałem się pana Kozińskiego o "destylatornię", zgodnie z podanymi informacjami przez Łukasza. Przed chwilą otrzymałem list, fragment dotyczący tematu przytaczam niżej.
"Moją pracę w wysokim budynku elewatora węglowego opisałem w książce na stronie 28. Do tego opisu mogę tylko dodać to co jeszcze utkwiło w mojej pamięci. Na pewno nie rozwiąże to problemu szkieletu budynku nie będącego „destylatornią”, ale może się przydać fachowcom zajmujących się tą sprawą.
Moje dodatkowe informacje to:
- Na szczyt budynku Rothemühle wchodziło się schodami betonowymi, bez poręczy,
w wydzielonym szybie. Na szczycie umocowane było koło ze stalową liną (na dole odwijanej z wałka poruszanego silnikiem) do której przywiązywano beczki podawane w górę na wystający balkon nie posiadający barierek ochronnych.
- Ze stojącego obecnie budynku – zniknęła klatka schodowa – pozostały resztki balkonu.
- Innych wind osobowych czy towarowych w budynku tym nie widziałem. Mówię tylko o pomieszczeniach w których przebywałem.
- Miałem okazję być w pomieszczeniu (sali) produkcyjnym na parterze omawianego budynku.
W tej sali zamontowany był i działał tzw. młyn. Był to duży zbiornik metalowy, pomalowany
na kolor ciemno granatowy, przypominający kształtem walec wielkości dużej cysterny kolejowej.
- Zbiornik ten, zamontowany poziomo, za pomocą silnika ciągle się obracał.
- Domyślam się, że zbiornik ten napełniony był wzbogaconym miałem węglowym ze zbiorników
położonych na wyższym piętrze. W jaki sposób to następowało nie wiem.
- Obsługę tego młyna sprawował Niemiec, który w różnych odstępach czasowych odczytywał z zegarów (manometrów) dane, które zapisywał w specjalnym zeszycie.
- W tym pomieszczeniu panować musiała prawie idealna czystość. Nie było słychać żadnego hałasu ani zgrzytów – tylko jednostajny szum obracającej się maszyny.
- Mówię tutaj o tym, bo mnie i kilku kolegów wyznaczano do sprzątania i mycia podłogi (posadzki) w tym pomieszczeniu. Do sprzątania używaliśmy szczotek, zaoliwionych trocin i szmat.
- Przerobiony surowiec w postaci płynnej lub półpłynnej musiał być przesyłany do dalszej obróbki do innych budynków – chyba za pomocą rurociągów, których w fabryce liczono na kilometry.
- Nie mogę dzisiaj stwierdzić, czy przesyłanie to odbywało się rurociągami napowietrznymi, ziemnymi czy podziemnymi. Mimo wysiłków, nie mogę sobie przypomnieć w jakim miejscu i stronie budynku instalacja taka z budynku wychodziła i dokąd prowadziła.
- W pobliżu były inne budynki, takie jak być może destylatornia czy elektrownia.
W jednym z takich budynków widziałem otwierane komory z których wysypywał się na zewnątrz rozpalony do czerwoności węgiel w formie koksu. Pracujący przy tych komorach – kolega ze sztuby o nazwisku Balcerzak – wyjaśnił mi, że był to budynek gazowni, której ubocznym produktem był koks.
- Co było dalej nie mogę powiedzieć. Fabryka była ciągle rozbudowywana do 1945 r., a ja w niej pracowałem tylko do września 1941 roku."
-
2. Plan aliancki ok 1944r.
Obrazek (http://img196.imageshack.us/img196/4791/000tva.jpg)
Czy niewiedza aliantów wynika z posiadania jedynie "starego planu"? A może brak danych wywiadowczych wiąże się z trudnościami z "przeniknięciem" agentów w ten obszar?
Moim zdaniem plan jest częścią raportu, który powstał do zdjęcia wykonanego 22 kwietnia 1943.
Podobnie jest z innymi raportami z "tej serii" (seria AIR). Dysponuję podobnym dokumentem dla lotniska w Radomiu - zdjęcie i szczegółowy raport do tego zdjęcia.
Te dokumenty były przygotowane przez rozpoznanie lotnicze. Dalej były przekazywane wywiadowi, które łączy informacje od agentów, zwiadu itd.
Wiem, że istnieje dokument pt. "Stan fabryki w Policach w latach wrzesień 1941 do marzec 1945" opracowany na podstawie zdjęć lotniczych.
-
Tu cały raport. (http://www.scribd.com/doc/13460808/Petroleum-Facilites-of-Germany-1945-111) O drugim raporcie nie wiedziałem, choć można by domyślać się jego istnienia. Wskazują pośrednio na to inne raporty i dokumenty- z czegoś korzystano przy ich opracowaniu.
-
Takie coś wkrótce:
(http://www.zdzieszowice.co/images/stories/bunkry/okladka.jpg)
-
Tylko dzie to będzie dostępne?
-
Drodzy historycy! Ten fragment z "opracowania Wissela" nie daje mi spokoju:
(http://img820.imageshack.us/img820/5429/59876792.png)
(podkreślenie moje)
Potrzebny dobry germanista do przetłumaczenia.
Ja to zrobiłem a podkreślony fragment niepokojąco nasuwa mi pewne skojarzenie. Nie chciałbym niczego sugerować, ale poznać wasze myśli na ten temat. A może ktoś spotkał się z "tym" wcześniej?
-
Nie jestem "dobrym germanistą", a przede wszystkim nie jestem chemikiem, niemniej chyba cokolwiek rozumiem. Z fragmentu zdaje się wynikać, że:
1. Po zachodniej stronie Hydrierwerke istniały (powstały) dwa, nie tyle niezależne, co wyspecjalizowane zakłady. Firma produkująca oleje smarne m.in. za sprawą przeróbki i polimeryzacji parafiny oraz jakiś producent "Weißerde", co zdaje się oznaczać przeróbkę wapienia. Jest mowa o "die Weißerdefabrik".
2. Oba zakłady korzystały przy produkcji z energii dostarczanej przez Hydrierwerke oraz pozostawały w ścisłych kontaktach produkcyjnych z fabryką paliw syntetycznych. W przypadku die Norddeutschen Mineralölwerke zdaje się to być technicznie oczywiste, przerabiano prawdopodobnie smoły i inne odpady pokrakingowe.
3. Mamy też kolejne zaprzeczenie dawniejszym doniesieniom jakoby Hydrierwerke powstała na bazie die Norddeutschen Mineralölwerke. Ten ostatni zakład został powołany do istnienia równolegle. Była zresztą o tym mowa na forum.
O ogromnych ilościach parafiny na terenie fabryki wspominają wojenne i powojenne świadectwa. To dla mnie jest zrozumiałe, parafina służy m.in. do uszlachetniania olejów i smarów.
4. Nie rozumiem istnienia "die Weißerdefabrik". To znaczy rozumiem oczywisty sens istnienia zakładu produkującego różne odmiany wapna na potrzeby budowlane, a może nawet lokalnej cementowni - zapotrzebowanie na materiały budowlane było gigantyczne. Nie rozumiem (nie znam) źródła surowca. Choć na Pomorzu występuje w wielu miejscach (Szczecin - jezioro Szmaragdowe, Wolin itd.). Może wykorzystywano lokalne złoża, a może był dostarczany z dalszych stron drogą kolejową. Pamiętam również o hipotetycznym Lager Kreideberg, gdzieś koło Jasenitz.
Tyle "szybkich skojarzeń" po przeczytaniu fragmentu. Powinny być jeszcze jakieś?
-
Dziękuję p. Janie. Nie zwariowałem więc. I ja połączyłem Weisserdefabrik z Kreideberglager. Może to przesłanka a może tylko nadinterpretacja?
"Kontakty" to wg mnie katalizatory kontaktowe. Muszę doczytać (nie miałem czasu do tej pory) proces technologiczny na jakim etapie mogły być używane.
Chemię organiczną miałem dawno, ale węglik wapnia bywa substratem do produkcji weglowodorów.
-
Szukałem Hummela, znalazłem to:
(http://imageshack.us/a/img850/4350/83263426.png)
(http://imageshack.us/a/img689/9500/55764591.png)
Bau 707- to duży budynek ze schronem, zniszczony przez jedno z bombardowań. Do tej pory uważałem, go za element NDMOW; choć jedno nie wyklucza drugiego.
-
Czy ta informacja oznacza, że opisywany w niemieckim tekście schron istnieje? Pomijam ciekawostkę: potwierdzenie funkcjonowania zakładu przerabiającego wapień, jako odrębnego bytu. W każdym razie bytu wydzielanego.
-
Ja akurat wrzucałem tekst w kontekście Weisserdefabrik, schron traktując jako rzecz drugorzędną.
Bau 707- był już przeze mnie wspominany:
(http://imageshack.us/a/img69/927/70680304.jpg)
Czy istnieje schron? Nie wiem. Budynek nie.
(http://imageshack.us/a/img809/3592/53211929.png)
Tu marzec 1945
(http://imageshack.us/a/img341/1780/55948519.png)
Jeżeli dobrze identyfikuję- są ruiny. Niewielka piwnica i nic więcej. Obok parę opelotek.
-
V2 to to nie jest, ale i tak niezwykle ciekawy materiał. Wygląda na to, ze w HAG pracowano nad bombą paliwowo- powietrzną.
(http://img547.imageshack.us/img547/4681/bombentest.png)
Oryginał.
(http://img853.imageshack.us/img853/1479/oxygeny.png)
Tłumaczenie.
Obydwa dokumenty z archiwum fischer-tropsch.
O bombie paliwowo- powietrznej po polsku. (http://pl.wikipedia.org/wiki/Bomba_paliwowo-powietrzna)
i po angielsku (http://wiki.answers.com/Q/What_is_an_oxygen_bomb)
-
Doniesienie bardzo ciekawe. I historycznie, i w kontekście współczesnym.
Pojęcie historyczne to "Luftmine" - miny powietrzne, stosowane podczas II wojny, swoisty prekursor bomb paliwowych, choć działający na odmiennej zasadzie. Niemniej też wykorzystywano falę uderzeniową. Z materiałów wynika, że gdyby Niemcy mieli czas - pewnie wdrożyliby i bomby paliwowe. Tyle odnośnie historii.
A skojarzenia współczesne? Nasuwa się pytanie, czy, w wyniku zbiegu okoliczności, wybuch mieszanki paliwowo powietrznej na pewno nie mógł wystąpić na pokładzie nieszczęsnego tupolewa w Smoleńsku. Nie mówię o "zamachu", ale o przypadku. Niemniej samolot miał paliwo i wg znanych ustaleń uderzył skrzydłem w brzozę. Może zaistniał podobny efekt? Trochę by to tłumaczyło ogrom zniszczeń. Nie chcę ściągać tej dyskusji i tego wątku na te tory, tak mi się tylko skojarzyło.
-
Ciekawe gdzie oni te testy mogli prowadzic?
-
jeśli mogę coś dodać to pamętam jak w latach 80-tych wysadzano kominy na starej fabryce a ja wroku ok 1973 chodziłem po tej fabryce i co zapamiętałem to pod pozostałą konstrukcją betonowa były schody lecz na poziomie bodajże 3 stopnia była juz woda a z opowiadań mojego wujka który przybył na te tereny w 1945 roku mówił jak ruscy opuszczali police bodajże 47 roku to ruscy demontowali torru
-
Sądzę, że w laboratorium. Sprawdzali pewne hipotezy w mikroskali. I taniej i bezpieczniej.
-
V2 to to nie jest,
Encyklopedia Szczecina
Hydrierwerke Pölitz A.G. - Jedna z największych (największa na Pomorzu) fabryk produkujących benzynę syntetyczną z węgla kamiennego na potrzeby militarne III Rzeszy – dla okrętów, samolotów, a także na eksperymentalne paliwo rakietowe.... (http://encyklopedia.szczecin.pl/wiki/Hydrierwerke_P%C3%B6litz_A.G.)
-
Eee... przepisywane z jednego opracowania do drugiego. Dowodów póki co nie ma. Jak z tą Norddeutsche MOW w powyższej notatce. Mylony jest fakt zmiany nazwy Norddeutsche Hydrierwerke w Hydrierwerke AG z odrębnym zupełnie zakładem o podobnej nazwie.
-
Szukałem Hummela, znalazłem to:
A zwrócił tutaj ktoś uwagę na "Kontaktfabrik", która wraz z Hydrierwerke miała miec "keine Schaeden", czyli nie ponieśc żadnych strat? Albo mi się wydaje, albo nazwa "Kontaktfabrik" przewinęła się gdzieś w jakichś dokumentach, ale pewien nie jestem.
A tutaj prezent na święta:
(http://imageshack.us/a/img811/4418/p1110072m.jpg)
Zakład pojawia się w Adressbuchach dopiero w 1941 roku.
-
1.Najwcześniejsze dokumenty potwierdzające istnienie Norddeutsche Mineraloelwerke, znane mnie, pochodzą z 1940r., m.in ten:
(http://imageshack.us/a/img854/2753/licencja.png)
To podpisy pod licencją wykupioną przez policką spółkę.
Może ktoś posiada frankownice bite wcześniej?
2. Weisserdefabrik i Kontaktenfabrik to prawdopodobnie jeden twór. Zlokalizowana gdzieś pomiędzy AT 244 Anlage (teren dzisiejszego GM Plast) i Norddeutsche MOW, czyli +/- tam, gdzie stoją zbiorniki parafiny (np. Bau 707 raczej był w obrębie Weisserdefabrik).
Tu wycinek raportu nt. "kontaktów". Oprócz nazw chemicznych, funkcjonują nazwy zwyczajowe, zwykle objęte patentem- Luxmasse, Catalyst 111.
(http://imageshack.us/a/img842/9531/contacthg.png)
Na dzień dzisiejszy, wg mnie Weisserdefabrik to twór "wydzielany", dział, lecz nie wydzielony, odrębny jak NDMOW.
-
1. Luty 1940, hmm, wcześnie. Ja najwczesniejszą wzmiankę o NDMOW widziałem bodajże z grudnia 1940 r. W raporcie z przesłuchania Hansa Hartmanna, dyrektora zakładu (wrzucałeś kiedys to na forum, zapewne ze strony Fischera-Tropscha) jest informacja, że zakład zaczął działac w lutym 1942 r. Trochę długi odstęp czasu, no ale HWP też powstała w 1938, a produkcję rozpoczęła w 1940.
2. A jaki jest związek między "Weisserde", czyli chyba wapniem, a "Kontaktami"? Czy Kontakt to coś w rodzaju katalizatora?
-
Kontakty to katalizatory kontaktowe. Związku jeszcze nie ustaliłem- nie znam składu chemicznego, może używano wapnia- jako substratu lub...katalizatora do produkcji katalizatorów.
Norddeutsche miała obsuwę. Jeśli dobrze rozumiem, problemem okazała się produkcja w Bau 744- dokument z grudnia 1940.
(http://imageshack.us/a/img844/6436/ndmow.png)
Szlam AlCl3 przewija się w dokumentach jeszcze wielokrotnie, także w kontekście korozji instalacji. Uważam, że dopiero po rozwiązaniu tych problemów produkcja mogła ruszyć pełną parą, stało się to w 1942r.
(http://imageshack.us/a/img843/8826/744o.png)
Wspomniany w dokumencie z centrali budynek 744.
-
Kolejna ciekawostka. Dowód na to, że akcjami spółki handlowano po wojnie, w 45 i 46r.
Dokumenty pochodzą z archiwów OMGUS; amerykanie monitorowali bieżący przepływ gotówki w Niemczech, stąd i zapiski.
(http://imageshack.us/a/img46/9310/54207182.png)
(http://imageshack.us/a/img4/5159/71354434.png)
-
I w tym momencie poznajemy genezę "procesu Centrali Skupu Złomu".
-
Generalnie zacząłem szukać odpowiedzi na pytanie dlaczego handlowano akcjami- abstrahując od tezy, że w przypadku Polic maczał w tym palce Naród Wybrany.
IG Farben- jako koncern- zlikwidowano w 1952r., ale do 2003r. spółka była notowana na giełdzie. Po głębszej lekturze zauważam, że do dnia dzisiejszego status prawny tych przekształceń powojennych nie jest, co najmniej, jasny.
W Europie ( także w Polsce (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/reaktywacja;przedwojennej;spolki;co;moga;spadkobiercy,25,-1,1033241.html#) ) i USA próbuje się reaktywować spółki np. celem wyłudzenia odszkodowań do państwa lub zmusic rządy do skupu akcji/obligacji. (http://www.huffingtonpost.com/2010/09/06/german-bonds-us-investors-sue-weimar-era_n_706742.html)
W Niemczech, po wojnie, wypłacono akcjonariuszom odszkodowania. Czy ktoś mając wcześniejsze sygnały o takiej akcji mógł planowo nabyć dużą ilość papierów wartościowych? Oczywiście. Czy były to organizacje, rządy państw, podstawione osoby fizyczne...
-
Takie roszczenia mogły i nadal mogą się pojawiać. Inna rzecz, czy są zasadne. Dziś wiemy, że część akcji Hydrierwerke A.G. była np. własnością kapitału amerykańskiego. Między innymi z tego powodu Niemcy liczyli na ochronę fabryki. Zresztą nie bezpodstawnie, wyniszczające naloty zaczęły się relatywnie późno.
Nie można jednak zaprzeczyć, że do zniszczenia fabryki przyczyniły się - skutecznie i bezpośrednio - rządy państw, których obywatele dysponowali akcjami. Zatem potencjalne roszczenia, jeśli już, to powinny być skierowane do własnych rządów, uczestniczących w wojnie po stronie aliantów. I - ewentualnie - wobec prawnych spadkobierców ZSRR (o ile Rosja do nich należy, bo tego w tej chwili nie wiem).
Łajdactwo, bo tylko takie słowo przychodzi na myśl, polegało na tym, że punktem wyjścia procesu Centrali Złomu była właśnie skarga akcjonariuszy podniesiona przeciw Polsce, mniemanie dewastującej akcyjne mienie.
-
Łajdactwo, bo tylko takie słowo przychodzi na myśl, polegało na tym, że punktem wyjścia procesu Centrali Złomu była właśnie skarga akcjonariuszy podniesiona przeciw Polsce, mniemanie dewastującej akcyjne mienie.
Bardzo wątpię w taki obrót spraw. Polska rządzona już przez komunistów i będąca pod wpływem ZSRR raczej nie przejmowałaby się roszczeniami zachodnich kapitalistów, a zwłaszcza dawnych niemieckich akcjonariuszy. Zakład zresztą został znacjonalizowany jak wszystkie inne tej wielkości, a ponadto mienie poniemieckie "z urzędu" przechodziło na własność Państwa. Tym, że obywatel innego państwa mógł mieć akcje, raczej się nie przejmowano.
-
Zresztą nie bezpodstawnie, wyniszczające naloty zaczęły się relatywnie późno.
Nie sądzę, by rzekome opóźnienie wynikało z chęci uchowania zainwestowanego kapitału. Po prostu zmasowane naloty rozpoczęły się z chwilą podjęcia przez aliantów decydującej walki z III Rzeszą w 44 r.
Faktem jest, że tylko naiwni wierzą w dyrdymały o wolności i demokracji głoszone przez USA. Tak jak nie przeszkadzało im długo po wybuchu wojny czerpać zyski z przemysłu hitlerowskich Niemiec, tak nie stanowiło problemu zassanie nazistowskiego know-how tuż po wojnie. Kierują się wyłącznie własnym interesem i wszystko na ogół znajduje wytłumaczenie w tej właśnie postawie. Także w kontekście przemysłu paliwowego III Rzeszy i polickiej Hydrierwerke.
-
Pierwsze amerykańskie bombardowanie Polic to, przypomnę datę, 29 maja 1944r. D-day pierwotnie planowany był równo 7 dni po tym zdarzeniu. Zbieg okoliczności?
Wracając do niemieckiego przemysłu. Bill kiedyś wpadł na pomysł, aby zdobyć dane co do producentów wind. Tego co prawda nie znalazłam, ale rolka 75 TOM podaje listę dostawców urządzeń fabrycznych. Poniżej wyciąg ze spisu:
(http://imageshack.us/a/img28/7259/99569638.png)
(http://imageshack.us/a/img845/4841/54524650.png)
-
Bardzo ciekawa struktura powiązań przemysłu III Rzeszy z innymi instytucjami. Jest i- a jakże- Hydrierwerke. Źródło fold3. Polecam.
(http://img843.imageshack.us/img843/6262/iiirzeszapowiazaniastit.jpg)
Tu. (http://www.sendspace.pl/file/46de1bc25212f3dfd40576a)
-
Najwcześniejszy i najpóźniejszy chyba dokument dotyczący Hy-werk z archiwum F-T.
(http://imageshack.us/a/img9/6885/72110473.png)
(http://imageshack.us/a/img832/3205/miolb.png)
(http://imageshack.us/a/img545/9176/luty45.png)
Ten ostatni papier to dowód na to, że po lutowym bombardowaniu nadal produkowano benzynę DHD, a nawet ulepszano ten proces, pracując nad nowym napędem.
-
(http://imageshack.us/a/img9/2843/fabryka1www.jpg)
Czy to Police?
-
Skoro tak podpisano, to chyba tak?
-
No właśnie to nie jest takie oczywiste. Komory wyglądały inaczej- zespoły w Policach były krótsze, liczyły zaledwie po kilka Kammer. Ten "zespół" przedstawiony tu, kilka- kilkadziesiąt i wygląda bardziej jak te znane z Bottrop lub Leuny. Dolne zdjęcie też nie pasuje do całości. Mimo iż jest to wycinek, pokazuje inny rodzaj żurawia. Także tych 3 prostopadłościennych elementów w Hydrierwerke można z świeczką szukać. Do tego w tle (słabo) widoczny szkielet chłodni kominowej. U nas takich nie było. I stąd moje pytanie.
-
Witam,
Poczatkowo obejrzalem te zdjecia, zachecony pytaniem, a pozniej dopiero przeszedlem do dalszych postow
.Musze przyznac, ze odpowiedz, jaka juz mialem na mysli, pokrywa sie absolutnie dokladnie z wypowiedzia Lukasza
, moze tylko z ta roznica, ze ja nie widzialem nigdy innych zakladow tego typu.
Jezeli chodzi o zespol kamer, to moge tylko dodac, ze te w Hydriewerke mialy mniej zwarta konstrukcje, a takze
nie mialy zadaszenia, czy ew. gornej galeryjki. Te na zdjeciu robia wrazenie konstrukcji "heavy duty", podczas gdy
"nasze" robily wrazenie bardziej delikatnych. Przypuszczalnie te ze zdjecia sa znacznie starsze ?
Dzwig ramowy jest rowniez inny. Porownujac z sylwetka, mogaca przypominac czlowieka ( pod dzwigiem, prawie
centralnie, na bialym tle), wielkosc jest zblizona do dzwigow polickich, ale te ostatnie boczna konstrukcje mialy
bardziej masywna (nie azurowa).
Jezeli zdjecie byly by zrobione z kierunku Bau !, to za dzwigami bylby duzy plac weglowy. Jezeli z pozycji o 180
stopni przeciwnej, to nie powinno byc widac zadnych kominow.Pozdrawiam - Bill.
-
Na początek inne fabryki; chłodnie kominowe (Bottrop) i komory wysokiego ciśnienia (Bottrop i nieznana lokalizacja, prawdopodobnie Leuna. Źródła: fold3.com, fischer-tropsch.org).
(http://imageshack.us/a/img404/3225/bottrop.jpg)
(http://imageshack.us/a/img832/2999/bottrop2.jpg)
(http://imageshack.us/a/img23/8561/bottropvv.jpg)
(http://imageshack.us/a/img69/8954/clipboard26h.jpg)
(http://imageshack.us/a/img803/5480/clipboard43.jpg)
Police:
(http://imageshack.us/a/img571/6721/vierjahreplanberlin1939.jpg)
(http://imageshack.us/a/img42/6165/772590532.jpg)
(http://imageshack.us/a/img694/9466/53351363.jpg)
Skład węgla. Strzałką zaznaczono fragment dźwigu.
(http://imageshack.us/a/img109/7169/71891800.jpg)
-
Found this here in northern german archive, Staatsarchiv Wolfenbüttel
signature Nr. 348
Aufstellungen über die Wertpapierbestände der Salzdetfurth AG durch Banken
Enthält:
u. a. Zeichnungsangebote und -einladungen und Verkaufsprospekte verschiedener Aktiengesellschaften u. a. der Deutschen Bank, der Berghütte Berg- und Hüttenwerksgesellschaft Teschen, der Braunkohlen Kraftstoff AG Wesseling, der Eisen- und Hüttenwerke Köln und der Hydnerwerke Pölitz AG, Stettin-Pölitz
-
Bardzo ciekawe raporty U.S. Strategic Bombing Survey, z wczesnego okresu powojennego. Dobra analiza przemysłu III Rzeszy, w tym sytuacji przemysłu paliwowego.
Głównie 3 pierwsze pozycje. Trzeba troszkę poszukać- ale są spisy treści. Polecam, mimo, że o Policach dwa słowa zaledwie.
http://www.wwiiarchives.net/servlet/action/documentType/103/0
-
Czy ktoś zastanawiał się dla odmiany gdzie mieszkało naczalstwo NDMOW? Hartmann, Marquardt, Gehlhaar, Voigtlaender? 2 znalazłem blisko siebie na Schlageterstrasse, trzeciego na Hindenburgstrasse. Hartmanna nie. Ale przeglądałem tylko AB 1943.
-
A skąd takimi nazwiskami rzucasz?:P Schlageterstr. to obecna Niedziałkowskiego. O ile dobrze kojarzę, nie ma tam żadnych poniemieckich budynków, a cała ulica w ogóle jest bardzo krótka (na niemieckim planie nie moge jej znaleźć). Na mieszkanie załogi NDMOW pasowałyby też jakies osiedla powstałe na początku lat 40. Poza tymi nam znanymi (łącznie 4), bloki z tego okresu powstały też na Rogowej (Schillstrasse), która w zasadzie dociera do Niedziałkowskiego. Część budynków zachowała się do dziś. Tyle że Schillstr. nie wiedziec czemu nie ma w Adressbuchach (to znaczy jest, ale jako niezamieszkała).
A co jest napisane przy nazwiskach, które wymieniasz? Są podane jakies funkcje? Bo przy pracownikach HWP były one w 1943 już utajnione.
-
Nazwiska są z TOM Reels z fischer-tropsch.org. Jest sporo raportów adresowanych przez lub do w/w panów. Większość pisał sam Hartmann, stąd i jego wiedza- o czym wspomniano przy przesłuchaniu alianckim- o zakładzie b. duża.
-
Na początek trochę nazwisk:
(http://imageshack.us/a/img833/1496/orzo.jpg)
(http://imageshack.us/a/img17/8854/ctfn.jpg)
(http://imageshack.us/a/img708/51/5lfo.jpg)
(http://imageshack.us/a/img585/7159/h6rz.jpg)
(http://imageshack.us/a/img825/8586/qtr.png)
(http://imageshack.us/a/img96/7732/fmpv.jpg)
(http://imageshack.us/a/img839/7128/o4ms.jpg)
(http://imageshack.us/a/img834/3029/1svk.jpg)
Do znanych nam dołączają więc Stadler, Nichterlein i tajemniczy: "Wo", "Kn", "Krp" i "Re".
Adressbuch 1943:
(http://img543.imageshack.us/img543/8795/qt8s.jpg)
Mamy Gehlhaara i Stadlera pod 12, Marquardta pod 12b.
Z książki adresowej wynika także, że dużo się jeszcze na tej ulicy buduje.
Tu wycinek planu:
(http://img834.imageshack.us/img834/9730/gkvd.jpg)
K. Maronn ukazuje inny ciut przebieg Schlageterstrasse; to jakby połączenie Niedziałkowskiego i Rogowej. Nasi inżynierowie mieszkali na odcinku od Waldstrasse; to akurat dzisiejsza Rogowa.
No i mamy tu:
(http://img824.imageshack.us/img824/1200/xuk0.jpg)
parę budynków, w zabudowie równoległej, zupełnie jak na robotniczych osiedlach.
Dziś niewiele zostało:
(http://img268.imageshack.us/img268/5481/8f8.png)
Poza jednym budynkiem:
(http://img600.imageshack.us/img600/6077/x7y3.jpg)
-
Zbieram materiały i co rusz na coś trafię. Dużo rzeczy umyka, nie wszystkie się pamięta.
Nie wiem czy było: czy wiadomo, dlaczego Baurat Schroederlager nosił taką nazwę?
-
Nazwa obozu pochodzi od nazwiska radcy (rzeczoznawcy) budowlanego - Schrödera. Jednak nie wiadomo nic więcej na jego temat, czy pochodził z naszych rejonów i nawet z jakich czasów. Nazwisko to pojawia się przy planach zagospodarowania przestrzennego m.in w Hanowerze (koniec XIX wieku) czy Düsseldorfie (lata 30 XX wieku).
W AB z końca XIX wieku występuje Schröder Theodor zamieszkały w Szczecinie na Augustaplatz 2 w funkcji Regierungs Baurat czyli rejencyjny radca budowlany. Być może chodzi o tę osobę i zasłużył się czymś szczególnym?
Przy Jürgenie Wullenwever sprawa była łatwiejsza (podane daty na kartce pocztowej).
Pozdrawiam
-
Frankiewicz pisze, że Schröder był głównym inżynierem fabryki odpowiedzialnym m.in za plany rozbudowy zakładu z lat 1941/1942 (ten sam człowiek?). Jako źródło podaje zasoby WAP. Czy ktoś dotarł do tych dokumentów?
-
(http://img62.imageshack.us/img62/3711/gc4m.jpg)
Schroeder mieszkał pod 13 w Waldpark. (AB 1941, 1943)
W 1943r. inżynierem głównym był już Otto Fremerey.
(http://img832.imageshack.us/img832/1447/7f9c.jpg)
Im Waldpark 28.
-
I jeszcze jedna ciekawostka. Frankiewicz podaje dwa nazwiska lekarzy z Hydrierwerke- Heydecke i Stahla. Pierwszy znany, drugi chyba mniej.
Stahl mieszkał tu:
(http://img40.imageshack.us/img40/7117/uag.png)
-
Lukasz_s, jest w końcu w Adressbuchach Schillstrasse czy nie ma? Bo mi się wydaje, że jest, ale jako niezabudowana (nie ma przy niej żadnych mieszkańców). Ten fragment AB, który wkleiłeś z nazwiskami najprawdopodobniej z NDMOW, to
Schlageterstrasse?
Na znanym nam planie Polic nie jest podpisana obecna ulica Barnima. A są na niej do dziś 4 budynki wyraźnie z okresu lat HWP (w jednym z nich jest Klub N i pizzeria). Ponieważ nie ma tej ulicy (?) w Adressbuchu, nie można sprawdzić kto tam mieszkał i czy ewentualnie budynki były własnością HWP. Kolejna zagadka...
(http://imageshack.us/a/img9/198/aubg.jpg)
I jeszcze jedno: Na przełomie lat 30 i 40. miały też powstać (bądź powstały) budynki mieszkalne przy Barnimallee, czyli obecnej Sikorskiego. Nie przychodzi mi nic do głowy, co mogłoby tam stać z tego okresu, na planie wygląda to tak:
(http://imageshack.us/a/img17/1518/kogi.jpg)
Jedyne, co tam stało, to te zaznaczone czerwonym kółkiem.
Może na zdjęciach lotniczych z epoki widać coś więcej?
-
A gdzie była Schillstrasse? Mamy 2 plany- plan Niedworoka (lewo) i plan sporządzony na potrzeby książki K. Maronn (środek). Pierwszy nie uwzględnia Schlageterstrasse, na drugim Schillstrasse to krótka ulica skośnie dochodząca do łuku Schlageterstr.
Zarówno na zdjęciu alianckim '43, jak i na planie Niedworoka nie ma jej w takiej formie, jak jest pokazana u Maronn (środkowy obrazek). Być może rzeczywiście była niezabudowaną, krótką uliczką, którą "zniszczono" budując szeregowce dla NDMOW? Jeśli tak, to potwierdza dodatkowo tezę, że plan Niedworoka jest co najmniej z 1943r. (generalnie pokrywa się ze zdjęciem alianckim!)
(http://imageshack.us/a/img62/6805/89v5.jpg)
Schillstrasse- niezabudowana.
(http://imageshack.us/a/img163/499/0qu6.jpg)
Numerację szeregowców na Schlageterstrasse liczymy od Barimallee i Waldstrasse:
(http://imageshack.us/a/img856/5527/w06a.jpg)
Rzeczywiście ul. Barnima nie jest podpisana.
Spojrzałem do AB '43. Ostatnią ulicą z którą krzyżuje się Renhagen, za Rudolf-Virchow-weg jest Loensweg (?).
(http://img94.imageshack.us/img94/5641/45qy.jpg)
No ale nie ma jej w AB '43 (?).
Na zdjęciach widać nawet przydomowe ogródki ;)
(http://img802.imageshack.us/img802/8166/tm1g.jpg)
Sikorskiego:
(http://img839.imageshack.us/img839/4494/l6t4.jpg)
-
Chyba coś już wiemy. Najwidoczniej w którymś momencie (zapewne po 1943, i wtedy też powstał plan Niedworoka!) przekształcono nieco nazewnictwo ulic w rejonie. Adressbuch przedstawia stan z 1943 r (z połowy), i na nim mamy tak: to co zaznaczylem na czerwono, nazywano wówczas Schlageterstr., a Schilstr. - tylko niebieski odcinek. Czyli tak jak u Maronn.
Zgadzałaby się wtedy także numeracja budynków: 12, 12a i 12b to trzy człony jednego budynku. Na planie widać, że budynki te (poza ostatnim) były trójczłonowe, i taki też jest ten jedyny zachowany do dziś. Każdy człon to z kolei 4 mieszkania, 2 na parterze i 2 na piętrze. No i mamy 2 nazwiska z NDMOW (a także niejakiego D. Stasiaka pod 13).
To wszystko wyjaśnia niezabudowaną Schilstr.
(http://imageshack.us/a/img28/3175/of9u.jpg)
Wszystko da się jeszcze sprawdzić;)
-
Jakbyś mógł, rzuć proszę okiem na AB wcześniejsze niż '43 i poszukaj tej Loensweg...
-
Loensweg nie ma niestety także w AB z 1942 r. Dziwne, skoro taka ulica (droga) fizycznie istniała, i jak wynika z AB, to przy niej stałyby interesujące nas budynki.
A Schlageterstr. - jak widać, w 1943 stały zamieszkane 2 budynki (z pięciu), reszta oznaczona jako Neubauten (co chyba oznacza budynek nowozbudowany, ale jeszcze nie zasiedlony?). W 1942 nie ma jeszcze żadnych zamieszkanych budynków - numery 12-16 oznaczone jako Neubauten.
Próbowałem też znaleść Hansa Hartmanna. W 1942 jest takowy, oznaczony jako dr., direkt., zamieszkały w Szczecinie przy Johann Peter Frank Str. 1. Czy możliwe, że to dyr. NDMOW? Niestety w 1943 już go nie ma...
-
Skoro znika- tenże! ;)
-
ale nie pojawia się nigdzie indziej...
-
Wystarczyłoby mieszkać w Jasenitz, Kreis Ueckermunde i już mielibyśmy kłopot z namierzeniem. W sumie ciekawa sprawa.
-
Fieseler Fi 103, bardziej znana jako V1. Napędzana 75 oktanowym paliwem, z użyciem acetylenu jako startera. Czy paliwo do niej było produkowane w Policach.
Tak twierdził w 1972r. Frankiewicz w "Kryptonimie synteza".
Skąd te dane?
Problem w tym, że brzmi to bardzo prawdopodobnie w kontekście Polic; gdzieś mogły zachować się dokumenty na ten temat.
-
A czy w ogóle ktoś zajmuje się badaniem podziemi pod fabryką? Czytała kiedyś jakieś wzmianki o ponoć nawet piętrowych podziemiach, ale ciężko znaleźć aktualne informacje na ten temat.
-
To o czym wiem, trudno nazwać podziemiami. Parę piwnic, kanałów technologicznych czy kanałów burzowych jest dostępnych, ale to wszystko. Osobiście uważam wielopiętrowe "podziemia" za mit. Teren fabryki jest podmokły i położony zbyt blisko Odry, aby pozwolić sobie na kopanie wielu metrów w dół. Oczywiście są sposoby aby tego dokonać, niestety kosztowne i czasochłonne, a pamiętajmy, że Niemcom zależało na czasie; fabryka ruszyła już latem 1940r. po zaledwie 2 latach budowy.
Porównajmy to z dzisiejszymi inwestycjami- gdzie tu czas na podziemny labirynt?
Nie przeszkadza mi to wszystko wierzyć, że kiedyś coś znajdziemy. Istnienie zalanej "hali" z maszynami "pokrytymi parafiną" jest bardzo prawdopodobne- taki twór może znajdować się bezpośrednio pod powierzchnią ziemi, nie musi istnieć 11 pięter w dół pod młynem (a i takie historie są znane).
Wszystkie osoby, które twierdziły, że znają wejścia czy uczestniczyły wraz z wojskiem w latach 70-tych w penetracji "podziemi" a poproszone (na umówionym spotkaniu) o ich wskazanie- zwyczajnie nie pojawiały się, nie odbierały telefonu albo w trakcie wycieczki zasłaniały niepamięcią.
-
Czyli typowe bajki, jak o tych tunelach łączących Wały Chrobrego z Dworcem Głównym w Szczecinie. Szkoda :(
-
http://www.thesaurus.com.pl/forum/printview.php?t=7492&start=0&sid=aa29fe1b58c6674f638ac752e23eeb34
-
Obalam. W Policach nie produkowano VT-708, a 706.
Wissel, korzystający z archiwaliów (nie wiemy jakich) i raportów brytyjskich prawdopodobnie się myli:
(http://imageshack.com/a/img542/9407/pfni.jpg)
fischer-tropsch.org. (http://www.fischer-tropsch.org/primary_documents/gvt_reports/MofFP/ig_farb_at_leuna/ig_aviation.htm) Fragment "Report on the Investigation by Fuels and Lubricants Teams at the I.G. Farbenindustrie A.G. Leuna Works, Merseburg, Germany".
(http://imageshack.us/a/img19/4271/9cst.png)
(http://imageshack.us/a/img19/5498/xet3.png)
-
Mam źródło Wissela!
http://www.fischer-tropsch.org/primary_documents/gvt_reports/MofFP/ger_syn_ind/mof-sectc1.pdf
Główny katalog: http://www.fischer-tropsch.org/primary_documents/gvt_reports/MofFP/ger_syn_ind/
-
Znane już.
Pytanie tylko, dlaczego Wissel oparł się na alianckim raporcie i skąd go miał - strony internetowej Fischera-Tropscha wtedy nie było. A na dodatek, całkiem możliwe, że ów raport był oparty m.in. na zeznaniach i dokumentach od ... samego Wissela! (vide raport z jego przesłuchania).
-
Raport opublikowany był w 1947r. Czy w 1963 był tajny? Ciężko powiedzieć.
Co ciekawe jego autorzy chętniej przywołują NDMOW (oleje SS 1103 i SS 1106), niż Hydrierwerke AG.
-
@Borisz: znalazłem w końcu tę ulicę pomiędzy Pfalzer Ring a Rudolf-Virchow. Na planach kanalizacji z 1943r. Nazwa tyleż prosta co znacząca: Am Stadtwald. W innym miejscu: Strasse 11.
-
Nie wiem czy ktoś pokazywał, dość stare, ale ja zobaczyłem dopiero teraz:
http://www.dziennikpolicki.pl/historia-regionu/415-hydrierwerke-politz-historia-fabryki-benzyny-syntetycznej.html
Niestety, masa błędów.
-
Praktycznie w każdym zdaniu. Należałoby zacząć od Wikipedii.
-
Taka oto książka została wydana przez szczeciński IPN:
(http://imagizer.imageshack.us/v2/800x600q90/89/x1dx.jpg)
Generalnie o Policach jest mniej niż się spodziewałem. W zasadzie 12 stron, kilka zreprodukowanych relacji świadków. Niestety we wstępie do źródeł wdarł się znany nam już błąd - napisano, że w Policach funkcjonował (w domyśle przed wojną) zakład regeneracji paliw okrętowych Norddeutsche Mineraloelwerke. Źródło tej informacji akurat nie jest podane, ale to łatwo się domyśleć...
-
Frankiewicz pisał "Zakłady tłuszczowe". Ale nie on był praźródłem.
-
Taka oto książka została wydana przez szczeciński IPN
Najlepsze w tej książce jest... zdjęcie na okładce.
-
No, w sumie myślałem, że będzie tutaj coś o procesach, kogo kiedy i na co skazali. Ale tym się chyba zajmował Specjalny Sąd Karny w Gdańsku.
-
Kozłowskiego stracono w Gdańsku.
-
Witam,
Widzę, że jest tu sporo osób wiedzących bardzo wiele o historii fabryki. Czy ktoś z was orientuje się jakie wymiary ma silos węglowy na jej terenie? Chodzi o ten najbardziej charakterystyczny.
-
Wysokość węglowca to ok. 34m (podobno mierzone dalmierzem laserowym). Pozostałych wymiarów nie pamiętam, ale można pomierzyć to w ramach takich usług jak geoportal czy GoogleEarth. Gdzieś dokumentacja jest...
-
Od biedy można zmierzyć cień i z twierdzenia Pitagorasa znając kąta padania promieni słonecznych w danym dniu wyliczyć wysokość :)
-
Przeoczyłem. W książce telefonicznej reprodukowanej w "Stettin- Politz" K. Maronn wymienione jest przedstawicielstwo Francke Werke AG z Bremen, znajdujace sie przy fabryce b. syntetycznej. Wystarczyło krótkie śledztwo, żeby dowiedzieć się, że to był naprawdę duuży partner Hydrierwerke (?), "godny" wymienienia (obok Pommersche Heimstatte i Gollnow&Sohn) w tej Telefonliste.
Niektóre szczegóły. W oryginale.
(http://imagizer.imageshack.us/v2/1024x768q90/835/brq6.jpg)
"Der Unternehmens-Gegenstand war sehr breit. Einem Aktienhandbuch ist zu entnehmen: Bauunternehmung von Gas-, Wasserwerken und Kanalisation, Fabrikation der dazugehörigen Maschinen und Apparate, Fabrikation von Wassergas-, Wasserstoff-, Ölgas- und Sauerstoffwerken und dazugehörigen Maschinen sowie anderer auf dem Gebiete des Gases und der Wärmetechnik in Betracht kommenden Apparate und Maschinen, Errichtung und Fabrikation von Öl- und Fetthärtungsanlagen, Raffinationen, Extraktionen usw., der Bau von Gas- und Wasserbehältern, Tanks und Eisenkonstruktionen sowie Fabrikation und Bau von Transportanlagen, Bau von Ofenanlagen, Bau von Schwefelkohlenstoffanlagen, wie allgemein Hochbau, Tiefbau, Maschinen- und Apparatebau. 1957 wurde das Unternehmen liquidiert."
Artykuł w j. ang. z 1947 r., w którym wymienione są produkty firmy: zbiorniki, pompy paliwowe, tlen etc.
(http://imagizer.imageshack.us/v2/1024x768q90/845/9rmd.png)
Szczegółowy spis urządzeń i ich producentów z fischer-tropsch.org (TOM-245-0146-0321 Item G Reel 75 SI-Report-Trans) pomija firmę zupełnie. Może więc to urządzenia nie dla Hydrierwerke a np. NDMOW?
-
Zagadka:
(http://imagizer.imageshack.us/v2/150x100q90/537/dlXUot.jpg) (http://imageshack.com/f/exdlXUotj)
Gdzie dokładnie wykonano to zdjęcie i w jakim kierunku?
-
Zbyt proste;)
Przełom lat 40 i 50-tych?
(http://imageshack.com/a/img912/2503/jPyK8p.jpg)
-
Czy dobrze rozpoznaję przejazd kolejowy obok wiaduktu drugiej linii?
-
Rzuca cień 2x dłuższy niż barak obozu; zapewne ok. 5 m wysokości.
-
Przełom lat 40 i 50-tych?
Dokładnie bodaj 1947 r. Tak tez mi się wydawało, że to ten komin będzie.
-
Straty poniesione po pierwszych nalotach.
(http://imageshack.com/a/img538/2544/PZJdUD.jpg)
-
(http://imageshack.com/a/img661/1264/u5qLBs.png)
No to gdzie w końcu mieszkał Hartmann?
-
Ale jak to? Przecież Oschmann nie mieszkał koło Wissela, tylko po jego drugiej stronie (pomiędzy był jeszcze Dr. Schmidt)
-
Hello!
I found this in an east german newspaper:
(http://oi57.tinypic.com/2h6h63n.jpg) (http://oi57.tinypic.com/2h6h63n.jpg)
Neue Zeit, 19. Mai 1948 (Jahrgang 4, Ausgabe 113), Seite 3
staatsbibliothek-berlin.de
-
(http://imageshack.com/a/img633/167/XGxTEf.png)
Kurier Szczeciński. R.3, 1947 nr 134
There were at least 3 synthetic (oil) plants after the ww2 in area of Poland: Police, Kędzierzyn and Oświęcim. The last one was under construction.
The reasons why Soviets decided to dismantle this one in our town still become unknown.
Probably so called Stettiner Zipfel could stay in German hands (it was unclear in 1945 and 1946) and Soviets wanted to lower the military and industrial potential of Germany. Maybe Hydrierwerke was more advanced than the other factories? Or maybe there were other circumstances?
The article above says that the new oil plant in Oświęcim should produce 20 000 tons of synthetic fuel every year. That is 10 to 20 times less than could be expected (now we know the possibilities of such factories).
The question is why the polish communist authorities wanted to be independent from the Soviet oil supplies? ;)
-
There were at least 3 synthetic (oil) plants after the ww2 in area of Poland: Police, Kędzierzyn and Oświęcim. The last one was under construction.
The reasons why Soviets decided to dismantle this one in our town still become unknown
Neue Zeit, 19. Mai 1948 statet that Soviet Union took maschines (for reparation).
Maybe this could help:
https://books.google.de/books?id=vY2zAwAAQBAJ&pg=PA112&dq=hydrierwerk+p%C3%B6litz&hl=de&sa=X&ei=Ha7pVJGFMMyrU66ehIAP&ved=0CCUQ6AEwAQ#v=onepage&q=hydrierwerk%20p%C3%B6litz&f=false
"Demontagen in der Sowjetischen Besatzungszone und in Berlin 1945 bis 1948"
-
Already know this, but thanks.
-
There were at least 3 synthetic (oil) plants after the ww2 in area of Poland: Police, Kędzierzyn and Oświęcim.
Oczywiście była jeszcze Blachownia. A w zasadzie jeszcze Zdzieszowice, ale ta działała w oparciu o metodę F-T.
The reasons why Soviets decided to dismantle this one in our town still become unknown.
Nie do końca tylko u nas. Pozostałe 4 fabryki także były demontowane przez Rosjan, tyle że znacznie krócej (i bez zajmowania tak dużego obszaru) - w zasadzie od stycznia do sierpnia 1945.
Probably so called Stettiner Zipfel could stay in German hands
To przypuszczalnie jest powód, dla którego policka fabryka jako jedyna nie została odbudowana.
The question is why the polish communist authorities wanted to be independent from the Soviet oil supplies?
Bo może nie byli jednak aż tak głupi? A przede wszystkim w gospodarce (do czasu) było wielu faktycznych specjalistów, jeszcze przedwojennych, którzy wiedzieli jak zadbać o interes państwa (czego nie można powiedzieć dziś).
-
Tak jest.
Tu najświeższy arytykuł i dobrze poukładany. Autorstwa stow. Blechhammer 1944.
http://geoexplorer.blog.pl/2015/02/01/niemieckie-zaklady-paliwowe-w-rejencji-opolskiej/
-
Wg "Stosowania kary śmierci..." M. Żukowskiego, pod nr-em 53 na osiedlu urzędniczym w Policach, między 05.1947 a 08.1948, mieszkał Aleksander Krzywicki.
-
Zaplecze Bau 903?
Czym mogła być owa struktura "w kratkę". Ja sugeruję odstojnik, osadnik. Może istniała infrastruktura, która prowadziła do obozu wodę z pobliskich strumieni, a ów obiekt wstępnie filtrował wodę? Wszak w obozie była umywalnia. Jeśli tak- pozostałości rur kamionkowych powinny się trafiać. Jednocześnie zdaje sobie sprawę, że wodę można było równie dobrze doprowadzić z pobliskiego Messenthin (zapewne wzdłuż drogi i wiaduktem; ciekawe jak to wygląda teraz?).
W 1943 r. był tu, wydaje się, balon zaporowy.
Współczesny obraz ISOK (Lidar) nie pokazuje niczego nadzwyczajnego.
Podobna struktura, tyle że dużo większa, umieszczona była w Hydrierwerke. Wiadomo z zeznań inżynierów, że w fabryce zachodził proces oczyszczania wody ciągniętej z Odry na potrzeby zakładu. Tam właśnie?
(http://imageshack.com/a/img921/3844/snKVJK.jpg)
12.1944
(http://imageshack.com/a/img924/2168/xEEOji.jpg)
hipsometria ISOK
(http://imageshack.com/a/img923/5926/IofBZR.jpg)
06.1943
(http://imageshack.com/a/img923/8524/aLPUwy.jpg)
07.1944
(http://imageshack.com/a/img923/4416/qdglQo.jpg)
HAG
-
Mit obalony. 6 ton węgla na tonę paliwa.
(http://imageshack.com/a/img924/3489/n3LLKH.jpg)
Źródło:
(http://imageshack.com/a/img924/6945/p1WMEh.png)
-
A było głoszone bodajże 7 ton? W sumie nie aż taka duża różnica na jednej tonie. Przy produkcji tysięcy ton oczywiście już jest. Tak czy siak nie było to zbyt ekonomiczne.
-
Ważny materiał. Gdzie IG Farben umoczyła kasę w roku 1938...
https://www.basf.com/documents/corp/de/about-us/history/History-in-Figures/1925-1944/1938_I.G.Farben_Geschaeftsbericht.pdf
-
Taka ciekawostka. To mapa z 1944 r. Mimo rzekomo panującej wówczas tajemnicy, pięknie widnieje na niej obszar Hydrierwerke wraz z bocznicami. Ale to nic. Wskazano też zbiorniki - tudzież atrapy - w Puszczy Wkrzańskiej. Wybaczcie, jeśli to gdzieś już to było omawiane...
Tu LINK (https://photos.google.com/share/AF1QipPvvnPFgmxdWhJjbsoW4ZNKeccJdkqZGiIsulyfc2nuVgpKhvoZ9hOAiorQy_T3yA/photo/AF1QipOieWeWsoLVERaw_k90bsCwCx0lzjOXCnOMGeT7?key=UHNpUENoVHZWNnowcFo1UXZzdjlDdjlFMkdFZjVB)
(https://lh3.googleusercontent.com/pB2gcfrdHe-1j5xiUaxpB5Hd1kVIQbablWrJaUW27CpjGvCnwbb0Jr1LjPVOHAwkbn85z3peVU4UuS0AiLGUMvWiWX2TNvHsYxBV5OiuM6GHjM-Px5v56Q3e409Yj5uKFw2WwXrhrA=w505-h588-no)
-
Co to za skróty Man i Tr w lesie mścięcińskim?
-
Mon.- monument, pomnik
Tr.- tower, wieża
Całość z legendą: http://maps.mapywig.org/m/ALLIED_maps/series/AMS_M641A_GSGS4416_CENTRAL_EUROPE_100K/AMS_M641S_GSGS_4416_GERMANY_100K_L-9_STETTIN_1944.jpg
Pomnik- Hindenburgeiche? Wieża-?
-
Jaaaaasne :D Alianci.
-
Czyli wieża widokowa w Mścięcinie jeszcze wtedy istniała? A po co im była wiedza o pomnikach przyrody? Cele strategiczne;p?
-
;D
Tylko dlaczego są to jedyne dwa takie obiekty zaznaczone na całej mapie. Wieże widokową rozebrano w latach 20 i w poźniejszych wydaniach już sie nie pojawia. Natomiast ten pomnik to Kaisereiche. Hindenburgeiche był na skraju lasu, bardziej na prawo. Podejrzewam, ze ta mapa była sporządzana na podstawie kilku starych już wówczas map niemieckich oraz własnych naniesień - obszar Hydrierwerke i zbiorniki.